Vyasa Virachitha Manidweepa Varnana From Devi Bhagavatam
Also read Manidweepa Varnana with Meaning
Vyasa Virachita Manidweepa Varnana Lyrics in English:
Part1:
(śrīdēvībhāgavataṃ, dvādaśa skandhaṃ, daśamōdhyāyah, maṇidvīpa varṇana – 1)
vyāsa uvācha –
brahmalōkādūrdhvabhāgē sarvalōkōsti yaḥ śrutaḥ ।
maṇidvīpaḥ sa ēvāsti yatra dēvī virājatē ॥ 1 ॥
sarvasmādadhikō yasmātsarvalōkastataḥ smṛtaḥ ।
purā parāmbayaivāyaṃ kalpitō manasēchChayā ॥ 2 ॥
sarvādau nijavāsārthaṃ prakṛtyā mūlabhūtayā ।
kailāsādadhikō lōkō vaikuṇṭhādapi chōttamaḥ ॥ 3 ॥
gōlōkādapi sarvasmātsarvalōkōdhikaḥ smṛtaḥ ।
naitatsamaṃ trilōkyāṃ tu sundaraṃ vidyatē kvachit ॥ 4 ॥
Chatrībhūtaṃ trijagatō bhavasantāpanāśakam ।
Chāyābhūtaṃ tadēvāsti brahmāṇḍānāṃ tu sattama ॥ 5 ॥
bahuyōjanavistīrṇō gambhīrastāvadēva hi ।
maṇidvīpasya paritō vartatē tu sudhōdadhiḥ ॥ 6 ॥
marutsaṅghaṭṭanōtkīrṇataraṅga śatasaṅkulaḥ ।
ratnāchChavālukāyuktō jhaṣaśaṅkhasamākulaḥ ॥ 7 ॥
vīchisaṅgharṣasañjātalaharīkaṇaśītalaḥ ।
nānādhvajasamāyuktā nānāpōtagatāgataiḥ ॥ 8 ॥
virājamānaḥ paritastīraratnadrumō mahān ।
taduttaramayōdhātunirmitō gaganē tataḥ ॥ 9 ॥
saptayōjanavistīrṇaḥ prākārō vartatē mahān ।
nānāśastrapraharaṇā nānāyuddhaviśāradāḥ ॥ 10 ॥
chaturdvārasamāyuktō dvārapālaśatānvitaḥ ॥ 11 ॥
nānāgaṇaiḥ parivṛtō dēvībhaktiyutairnṛpa ।
darśanārthaṃ samāyānti yē dēvā jagadīśituḥ ॥ 12 ॥
tēṣāṃ gaṇā vasantyatra vāhanāni cha tatra hi ।
vimānaśatasaṅgharṣaghaṇṭāsvanasamākulaḥ ॥ 13 ॥
hayahēṣākhurāghātabadhirīkṛtadiṃmukhaḥ ।
gaṇaiḥ kilakilārāvairvētrahastaiścha tāḍitāḥ ॥ 14 ॥
sēvakā dēvasaṅgānāṃ bhrājantē tatra bhūmipa ।
tasmiṅkōlāhalē rājannaśabdaḥ kēnachitkvachit ॥ 15 ॥
kasyachichChrūyatētyantaṃ nānādhvanisamākulē ।
padē padē miṣṭavāriparipūrṇasarānsi cha ॥ 16 ॥
vāṭikā vividhā rājan ratnadrumavirājitāḥ ।
taduttaraṃ mahāsāradhātunirmitamaṇḍalaḥ ॥ 17 ॥
sālōparō mahānasti gaganasparśi yachChiraḥ ।
tējasā syāchChataguṇaḥ pūrvasālādayaṃ paraḥ ॥ 18 ॥
gōpuradvārasahitō bahuvṛkṣasamanvitaḥ ।
yā vṛkṣajātayaḥ santi sarvāstāstatra santi cha ॥ 19 ॥
nirantaraṃ puṣpayutāḥ sadā phalasamanvitāḥ ।
navapallavasaṃyuktāḥ parasaurabhasaṅkulāḥ ॥ 20 ॥
panasā bakulā lōdhrāḥ karṇikārāścha śiṃśapāḥ ।
dēvadārukāñchanārā āmrāśchaiva sumēravaḥ ॥ 21 ॥
likuchā hiṅgulāśchailā lavaṅgāḥ kaṭphalāstathā ।
pāṭalā muchukundāścha phalinyō jaghanēphalāḥ ॥ 22 ॥
tālāstamālāḥ sālāścha kaṅkōlā nāgabhadrakāḥ ।
punnāgāḥ pīlavaḥ sālvakā vai karpūraśākhinaḥ ॥ 23 ॥
aśvakarṇā hastikarṇāstālaparṇāścha dāḍimāḥ ।
gaṇikā bandhujīvāścha jambīrāścha kuraṇḍakāḥ ॥ 24 ॥
chāmpēyā bandhujīvāścha tathā vai kanakadrumāḥ ।
kālāgurudrumāśchaiva tathā chandanapādapāḥ ॥ 25 ॥
kharjūrā yūthikāstālaparṇyaśchaiva tathēkṣavaḥ ।
kṣīravṛkṣāścha khadirāśchiñchābhallātakāstathā ॥ 26 ॥
ruchakāḥ kuṭajā vṛkṣā bilvavṛkṣāstathaiva cha ।
tulasīnāṃ vanānyēvaṃ mallikānāṃ tathaiva cha ॥ 27 ॥
ityāditarujātīnāṃ vanānyupavanāni cha ।
nānāvāpīśatairyuktānyēvaṃ santi dharādhipa ॥ 28 ॥
kōkilārāvasaṃyuktā gunjadbhramarabhūṣitāḥ ।
niryāsasrāviṇaḥ sarvē snigdhachChāyāstarūttamāḥ ॥ 29 ॥
nānāṛtubhavā vṛkṣā nānāpakṣisamākulāḥ ।
nānārasasrāviṇībhirnadībhiratiśōbhitāḥ ॥ 30 ॥
pārāvataśukavrātasārikāpakṣamārutaiḥ ।
haṃsapakṣasamudbhūta vātavrātaiśchaladdrumam ॥ 31 ॥
sugandhagrāhipavanapūritaṃ tadvanōttamam ।
sahitaṃ hariṇīyūthairdhāvamānairitastataḥ ॥ 32 ॥
nṛtyadbarhikadambasya kēkārāvaiḥ sukhapradaiḥ ।
nāditaṃ tadvanaṃ divyaṃ madhusrāvi samantataḥ ॥ 33 ॥
kāṃsyasālāduttarē tu tāmrasālaḥ prakīrtitaḥ ।
chaturasrasamākāra unnatyā saptayōjanaḥ ॥ 34 ॥
dvayōstu sālayōrmadhyē samprōktā kalpavāṭikā ।
yēṣāṃ tarūṇāṃ puṣpāṇi kāñchanābhāni bhūmipa ॥ 35 ॥
patrāṇi kāñchanābhāni ratnabījaphalāni cha ।
daśayōjanagandhō hi prasarpati samantataḥ ॥ 36 ॥
tadvanaṃ rakṣitaṃ rājanvasantēnartunāniśam ।
puṣpasiṃhāsanāsīnaḥ puṣpachChatravirājitaḥ ॥ 37 ॥
puṣpabhūṣābhūṣitaścha puṣpāsavavighūrṇitaḥ ।
madhuśrīrmādhavaśrīścha dvē bhāryē tasya sammatē ॥ 38 ॥
krīḍataḥ smēravadanē sumastabakakandukaiḥ ।
atīva ramyaṃ vipinaṃ madhusrāvi samantataḥ ॥ 39 ॥
daśayōjanaparyantaṃ kusumāmōdavāyunā ।
pūritaṃ divyagandharvaiḥ sāṅganairgānalōlupaiḥ ॥ 40 ॥
śōbhitaṃ tadvanaṃ divyaṃ mattakōkilanāditam ।
vasantalakṣmīsaṃyuktaṃ kāmikāmapravardhanam ॥ 41 ॥
tāmrasālāduttaratra sīsasālaḥ prakīrtitaḥ ।
samuchChrāyaḥ smṛtōpyasya saptayōjanasaṅkhyayā ॥ 42 ॥
santānavāṭikāmadhyē sālayōstu dvayōrnṛpa ।
daśayōjanagandhastu prasūnānāṃ samantataḥ ॥ 43 ॥
hiraṇyābhāni kusumānyutphullāni nirantaram ।
amṛtadravasaṃyuktaphalāni madhurāṇi cha ॥ 44 ॥
grīṣmarturnāyakastasyā vāṭikāyā nṛpōttama ।
śukraśrīścha śuchiśrīścha dvē bhāryē tasya sammatē ॥ 45 ॥
santāpatrastalōkāstu vṛkṣamūlēṣu saṃsthitāḥ ।
nānāsiddhaiḥ parivṛtō nānādēvaiḥ samanvitaḥ ॥ 46 ॥
vilāsinīnāṃ bṛndaistu chandanadravapaṅkilaiḥ ।
puṣpamālābhūṣitaistu tālavṛntakarāmbujaiḥ ॥ 47 ॥
[ pāṭhabhēdaḥ- prākāraḥ ]
prakāraḥ śōbhitō ējachChītalāmbuniṣēvibhiḥ ।
sīsasālāduttaratrāpyārakūṭamayaḥ śubhaḥ ॥ 48 ॥
prākārō vartatē rājanmuniyōjanadairghyavān ।
harichandanavṛkṣāṇāṃ vāṭī madhyē tayōḥ smṛtā ॥ 49 ॥
sālayōradhināthastu varṣarturmēghavāhanaḥ ।
vidyutpiṅgalanētraścha jīmūtakavachaḥ smṛtaḥ ॥ 50 ॥
vajranirghōṣamukharaśchēndradhanvā samantataḥ ।
sahasraśō vāridhārā muñchannāstē gaṇāvṛtaḥ ॥ 51 ॥
nabhaḥ śrīścha nabhasyaśrīḥ svarasyā rasyamālinī ।
ambā dulā niratniśchābhramantī mēghayantikā ॥ 52 ॥
varṣayantī chibuṇikā vāridhārā cha sammatāḥ ।
varṣartōrdvādaśa prōktāḥ śaktayō madavihvalāḥ ॥ 53 ॥
navapallavavṛkṣāścha navīnalatikānvitāḥ ।
haritāni tṛṇānyēva vēṣṭitā yairdharākhilā ॥ 54 ॥
nadīnadapravāhāścha pravahanti cha vēgataḥ ।
sarāṃsi kaluṣāmbūni rāgichittasamāni cha ॥ 55 ॥
vasanti dēvāḥ siddhāścha yē dēvīkarmakāriṇaḥ ।
vāpīkūpataḍāgāścha yē dēvyarthaṃ samarpitāḥ ॥ 56 ॥
tē gaṇā nivasantyatra savilāsāścha sāṅganāḥ ।
ārakūṭamayādagrē saptayōjanadairghyavān ॥ 57 ॥
pañchalōhātmakaḥ sālō madhyē mandāravāṭikā ।
nānāpuṣpalatākīrṇā nānāpallavaśōbhitā ॥ 58 ॥
adhiṣṭhātātra samprōktaḥ śaradṛturanāmayaḥ ।
iṣalakṣmīrūrjalakṣmīrdvē bhāryē tasya sammatē ॥ 59 ॥
nānāsiddhā vasantyatra sāṅganāḥ saparichChadāḥ ।
pañchalōhamayādagrē saptayōjanadairghyavān ॥ 60 ॥
dīpyamānō mahāśṛṅgairvartatē raupyasālakaḥ ।
pārijātāṭavīmadhyē prasūnastabakānvitā ॥ 61 ॥
daśayōjanagandhīni kusumāni samantataḥ ।
mōdayanti gaṇānsarvānyē dēvīkarmakāriṇaḥ ॥ 62 ॥
tatrādhināthaḥ samprōktō hēmantarturmahōjjvalaḥ ।
sagaṇaḥ sāyudhaḥ sarvān rāgiṇō rañjayannapaḥ ॥ 63 ॥
sahaśrīścha sahasyaśrīrdvē bhāryē tasya sammatē ।
vasanti tatra siddhāścha yē dēvīvratakāriṇaḥ ॥ 64 ॥
raupyasālamayādagrē saptayōjanadairghyavān ।
sauvarṇasālaḥ samprōktastaptahāṭakakalpitaḥ ॥ 65 ॥
madhyē kadambavāṭī tu puṣpapallavaśōbhitā ।
kadambamadirādhārāḥ pravartantē sahasraśaḥ ॥ 66 ॥
yābhirnipītapītābhirnijānandōnubhūyatē ।
tatrādhināthaḥ samprōktaḥ śaiśirarturmahōdayaḥ ॥ 67 ॥
tapaḥśrīścha tapasyaśrīrdvē bhāryē tasya sammatē ।
mōdamānaḥ sahaitābhyāṃ vartatē śiśirākṛtiḥ ॥ 68 ॥
nānāvilāsasaṃyuktō nānāgaṇasamāvṛtaḥ ।
nivasanti mahāsiddhā yē dēvīdānakāriṇaḥ ॥ 69 ॥
nānābhōgasamutpannamahānandasamanvitāḥ ।
sāṅganāḥ parivāraistu saṅghaśaḥ parivāritāḥ ॥ 70 ॥
svarṇasālamayādagrē muniyōjanadairghyavān ।
puṣparāgamayaḥ sālaḥ kuṅkumāruṇavigrahaḥ ॥ 71 ॥
puṣparāgamayī bhūmirvanānyupavanāni cha ।
ratnavṛkṣālavālāścha puṣparāgamayāḥ smṛtāḥ ॥ 72 ॥
prākārō yasya ratnasya tadratnarachitā drumāḥ ।
vanabhūḥ pakṣinaśchaiva ratnavarṇajalāni cha ॥ 73 ॥
maṇḍapā maṇḍapastambhāḥ sarānsi kamalāni cha ।
prākārē tatra yadyatsyāttatsarvaṃ tatsamaṃ bhavēt ॥ 74 ॥
paribhāṣēyamuddiṣṭā ratnasālādiṣu prabhō ।
tējasā syāllakṣaguṇaḥ pūrvasālātparō nṛpa ॥ 75 ॥
dikpālā nivasantyatra pratibrahmānḍavartinām ।
dikpālānāṃ samaṣṭyātmarūpāḥ sphūrjadvarāyudhāḥ ॥ 76 ॥
pūrvāśāyāṃ samuttuṅgaśṛṅgā pūramarāvatī ।
nānōpavanasaṃyuktā mahēndrastatra rājatē ॥ 77 ॥
svargaśōbhā cha yā svargē yāvatī syāttatōdhikā ।
samaṣṭiśatanētrasya sahasraguṇataḥ smṛtā ॥ 78 ॥
airāvatasamārūḍhō vajrahastaḥ pratāpavān ।
dēvasēnāparivṛtō rājatētra śatakratuḥ ॥ 79 ॥
dēvāṅganāgaṇayutā śachī tatra virājatē ।
vahnikōṇē vahnipurī vahnipūḥ sadṛśī nṛpa ॥ 80 ॥
svāhāsvadhāsamāyuktō vahnistatra virājatē ।
nijavāhanabhūṣāḍhyō nijadēvagaṇairvṛtaḥ ॥ 81 ॥
yāmyāśāyāṃ yamapurī tatra daṇḍadharō mahān ।
svabhaṭairvēṣṭitō rājan chitraguptapurōgamaiḥ ॥ 82 ॥
nijaśaktiyutō bhāsvattanayōsti yamō mahān ।
nairṛtyāṃ diśi rākṣasyāṃ rākṣasaiḥ parivāritaḥ ॥ 83 ॥
khaḍgadhārī sphurannāstē nirṛtirnijaśaktiyuk ।
vāruṇyāṃ varuṇō rājā pāśadhārī pratāpavān ॥ 84 ॥
mahājhaśasamārūḍhō vāruṇīmadhuvihvalaḥ ।
nijaśaktisamāyuktō nijayādōgaṇānvitaḥ ॥ 85 ॥
samāstē vāruṇē lōkē varuṇānīratākulaḥ ।
vāyukōṇē vāyulōkō vāyustatrādhitiṣṭhati ॥ 86 ॥
vāyusādhanasaṃsiddhayōgibhiḥ parivāritaḥ ।
dhvajahastō viśālākṣō mṛgavāhanasaṃsthitaḥ ॥ 87 ॥
marudgaṇaiḥ parivṛtō nijaśaktisamanvitaḥ ।
uttarasyāṃ diśi mahānyakṣalōkōsti bhūmipa ॥ 88 ॥
yakṣādhirājastatrāstē vṛddhiṛddhyādiśaktibhiḥ ।
navabhirnidhibhiryuktastundilō dhananāyakaḥ ॥ 89 ॥
maṇibhadraḥ pūrṇabhadrō maṇimānmaṇikandharaḥ ।
maṇibhūṣō maṇisragvī maṇikārmukadhārakaḥ ॥ 90 ॥
ityādiyakṣasēnānīsahitō nijaśaktiyuk ।
īśānakōṇē samprōktō rudralōkō mahattaraḥ ॥ 91 ॥
anarghyaratnakhachitō yatra rudrōdhidaivatam ।
manyumāndīptanayanō baddhapṛṣṭhamahēṣudhiḥ ॥ 92 ॥
sphūrjaddhanurvāmahastōdhijyadhanvabhirāvṛtaḥ ।
svasamānairasaṅkhyātarudraiḥ śūlavarāyudhaiḥ ॥ 93 ॥
vikṛtāsyaiḥ karālāsyairvamadvahnibhirāsyataḥ ।
daśahastaiḥ śatakaraiḥ sahasrabhujasaṃyutaiḥ ॥ 94 ॥
daśapādairdaśagrīvaistrinētrairugramūrtibhiḥ ।
antarikṣacharā yē cha yē cha bhūmicharāḥ smṛtāḥ ॥ 95 ॥
rudrādhyāyē smṛtā rudrāstaiḥ sarvaiścha samāvṛtaḥ ।
rudrāṇīkōṭisahitō bhadrakālyādimātṛbhiḥ ॥ 96 ॥
vīrabhadrādisahitō rudrō rājanvirājatē ॥ 97 ॥
muṇḍamālādharō nāgavalayō nāgakandharaḥ ।
vyāghracharmaparīdhānō gajacharmōttarīyakaḥ ॥ 98 ॥
chitābhasmāṅgaliptāṅgaḥ pramathādigaṇāvṛtaḥ ।
ninadaḍḍamarudhvānairbadhirīkṛtadiṃmukhaḥ ॥ 99 ॥
aṭṭahāsāsphōṭaśabdaiḥ santrāsitanabhastalaḥ ।
bhūtasaṅghasamāviṣṭō bhūtāvāsō mahēśvaraḥ ॥ 100 ॥
īśānadikpatiḥ sōyaṃ nāmnā chēśāna ēva cha ॥ 101 ॥
iti śrīdēvībhāgavatē mahāpurāṇē dvādaśaskandhē maṇidvīpavarṇanaṃ nāma daśamōdhyāyaḥ ॥
Part2:
vyāsa uvāca |
puṣparāgamayādagrē kuṅkumāruṇavigrahaḥ |
padmarāgamayaḥ sālō madhyē bhūścaivatādr̥śī || 1 ||
daśayōjanavāndairghyē gōpuradvārasamyutaḥ |
tanmaṇistambhasamyuktā maṇḍapāḥ śataśō nr̥pa || 2 ||
madhyē bhuvisamāsīnāścatuḥṣaṣṭimitāḥ kalāḥ |
nānāyudhadharāvīrā ratnabhūṣaṇabhūṣitāḥ || 3 ||
pratyēkalōkastāsāṁ tu tattallōkasyanāyakāḥ |
samantātpadmarāgasya parivāryasthitāḥ sadā || 4 ||
svasvalōkajanairjuṣṭāḥ svasvavāhanahētibhiḥ |
tāsāṁ nāmāni vakṣyāmi śr̥ṇu tvaṁ janamējaya || 5 ||
piṅgalākṣī viśālākṣī samr̥ddhi vr̥ddhirēva ca |
śraddhā svāhā svadhābhikhyā māyā sañjñā vasundharā || 6 ||
trilōkadhātrī sāvitrī gāyatrī tridaśēśvarī |
surūpā bahurūpā ca skandamātā:’cyutapriyā || 7 ||
vimalā cāmalā tadvadaruṇī punarāruṇī |
prakr̥tirvikr̥tiḥ sr̥ṣṭiḥ sthitiḥ saṁhr̥tirēva ca || 8 ||
sandhyāmātā satī haṁsī mardikā vajrikā parā |
dēvamātā bhagavatī dēvakī kamalāsanā || 9 ||
trimukhī saptamukhyanyā surāsuravimardinī |
lambōṣṭī cōrdhvakēśī ca bahuśīrṣā vr̥kōdarī || 10 ||
ratharēkhāhvayā paścācchaśirēkhā tathā parā |
gaganavēgā pavanavēgā caiva tataḥ param || 11 ||
agrē bhuvanapālā syāttatpaścānmadanāturā |
anaṅgānaṅgamathanā tathaivānaṅgamēkhalā || 12 ||
anaṅgakusumā paścādviśvarūpā surādikā |
kṣayaṅkarī bhavēcchakti rakṣōbhyā ca tataḥ param || 13 ||
satyavādinyatha prōktā bahurūpā śucivratā |
udārākhyā ca vāgīśī catuṣṣaṣṭimitāḥ smr̥tāḥ || 14 ||
jvalajjihvānanāḥ sarvāvamantyō vahnimulbaṇam |
jalaṁ pibāmaḥ sakalaṁ saṁharāmōvibhāvasum || 15 ||
pavanaṁ stambhayāmōdya bhakṣayāmō:’khilaṁ jagat |
iti vācaṁ saṅgiratē krōdha saṁraktalōcanāḥ || 16 ||
cāpabāṇadharāḥ sarvāyuddhāyaivōtsukāḥ sadā |
daṁṣṭrā kaṭakaṭārāvairbadhirīkr̥ta diṅmukhāḥ || 17 ||
piṅgōrdhvakēśyaḥ samprōktāścāpabāṇakarāḥ sadā |
śatākṣauhiṇikā sēnāpyēkaikasyāḥ prakīrtitā || 18 ||
ēkaika śaktēḥ sāmarthyaṁ lakṣabrahmāṇḍanāśanē |
śatākṣauhiṇikāsēnā tādr̥śī nr̥pa sattama || 19 ||
kiṁ na kuryājjagatyasminnaśakyaṁ vaktumēva tat |
sarvāpi yuddhasāmagrī tasminsālē sthitā munē || 20 ||
rathānāṁ gaṇanā nāsti hayānāṁ kariṇāṁ tathā ||
śastrāṇāṁ gaṇanā tadvadgaṇānāṁ gaṇanā tathā || 21 ||
padmarāgamayādagrē gōmēdamaṇinirmitaḥ |
daśayōjanadairghyēṇa prākārō vartatē mahān || 22 ||
bhāsvajjapāprasūnābhō madhyabhūstasya tādr̥śī |
gōmēdakalpitānyēva tadvāsi sadanāni ca || 23 ||
pakṣiṇaḥ stambhavaryāśca vr̥kṣāvāpyaḥ sarāṁsi ca |
gōmēdakalpitā ēva kuṅkumāruṇavigrahāḥ || 24 ||
tanmadhyasthā mahādēvyō dvātriṁśacchaktayaḥ smr̥tāḥ |
nānā śastrapraharaṇā gōmēdamaṇibhūṣitāḥ || 25 ||
pratyēka lōka vāsinyaḥ parivārya samantataḥ |
gōmēdasālē sannaddhā piśācavadanā nr̥pa || 26 ||
svarlōkavāsibhirnityaṁ pūjitāścakrabāhavaḥ |
krōdharaktēkṣaṇā bhindhi paca cchindhi dahēti ca || 27 ||
vadanti satataṁ vācaṁ yuddhōtsukahr̥dantarāḥ |
ēkaikasyā mahāśaktērdaśākṣauhiṇikā matā || 28 ||
sēnā tatrāpyēkaśaktirlakṣabrahmāṇḍanāśinī |
tādr̥śīnāṁ mahāsēnā varṇanīyā kathaṁ nr̥pa || 29 ||
rathānāṁ naiva gaṇānā vāhanānāṁ tathaiva ca |
sarvayuddhasamārambhastatra dēvyā virājatē || 30 ||
tāsāṁ nāmāni vakṣyāmi pāpanāśakarāṇi ca |
vidyā hrī puṣṭa yaḥ prajñā sinīvālī kuhūstathā || 31 ||
rudrāvīryā prabhānandā pōṣiṇī r̥ddhidā śubhā |
kālarātrirmahārātrirbhadrakālī kapardinī || 32 ||
vikr̥tirdaṇḍimuṇḍinyau sēndukhaṇḍā śikhaṇḍinī |
niśumbhaśumbhamathinī mahiṣāsuramardinī || 33 ||
indrāṇī caiva rudrāṇī śaṅkarārdhaśarīriṇī |
nārī nārāyaṇī caiva triśūlinyapi pālinī || 34 ||
ambikāhlādinī paścādityēvaṁ śaktayaḥ smr̥tāḥ |
yadyētāḥ kupitā dēvyastadā brahmāṇḍanāśanam || 35 ||
parājayō na caitāsāṁ kadācitkvacidasti hi |
gōmēdakamayādagrē sadvajramaṇinirmitaḥ || 36 ||
daśayōjana tuṅgō:’sau gōpuradvārasamyutaḥ |
kapāṭaśr̥ṅkhalābaddhō navavr̥kṣa samujjvalaḥ || 37 ||
sālastanmadhyabhūmyādi sarvaṁ hīramayaṁ smr̥tam |
gr̥hāṇivīthayō rathyā mahāmārgāṁ gaṇāni ca || 38 ||
vr̥kṣālavāla taravaḥ sāraṅgā api tādr̥śāḥ |
dīrghikāśrēṇayōvāpyastaḍāgāḥ kūpa samyutāḥ || 39 ||
tatra śrībhuvanēśvaryā vasanti paricārikāḥ |
ēkaikā lakṣadāsībhiḥ sēvitā madagarvitāḥ || 40 ||
tālavr̥ntadharāḥ kāściccaṣakāḍhya karāmbujāḥ |
kāścittāmbūlapātrāṇi dhārayantyō:’tigarvitāḥ || 41 ||
kāścittacchatradhāriṇyaścāmarāṇāṁ vidhārikāḥ |
nānā vastradharāḥ kāścitkāścitpuṣpa karāmbujāḥ || 42 ||
nānādarśakarāḥ kāścitkāścitkuṅkumalēpanam |
dhārayantyaḥ kajjalaṁ ca sindūra caṣakaṁ parāḥ || 43 ||
kāściccitraka nirmātryaḥ pāda saṁvāhanē ratāḥ |
kāścittu bhūṣākāriṇyō nānā bhūṣādharāḥ parāḥ || 44 ||
puṣpabhūṣaṇa nirmātryaḥ puṣpaśr̥ṅgārakārikāḥ |
nānā vilāsacaturā bahvya ēvaṁ vidhāḥ parāḥ || 45 ||
nibaddha paridhānīyā yuvatyaḥ sakalā api |
dēvī kr̥pā lēśavaśāttucchīkr̥ta jagattrayāḥ || 46 ||
ētā dūtyaḥ smr̥tā dēvyaḥ śr̥ṅgāramadagarvitāḥ |
tāsāṁ nāmāni vakṣyāmi śr̥ṇu mē nr̥pasattama || 47 ||
anaṅgarūpā prathamāpyanaṅgamadanā parā |
tr̥tīyātu tataḥ prōktā sundarī madanāturā || 48 ||
tatō bhuvanavēgāsyāttathā bhuvanapālikā |
syātsarvaśiśirānaṅgavēdanānaṅgamēkhalā || 49 ||
vidyuddāmasamānāṅgyaḥ kvaṇatkāñcīguṇānvitāḥ |
raṇanmañjīracaraṇā bahirantaritastataḥ || 50 ||
dhāvamānāstu śōbhantē sarvā vidyullatōpamāḥ |
kuśalāḥ sarvakāryēṣu vētrahastāḥ samantataḥ || 51 ||
aṣṭadikṣutathaitāsāṁ prākārādbahirēva ca |
sadanāni virājantē nānā vāhanahētibhiḥ || 52 ||
vajrasālādagrabhāgē sālō vaidūryanirmitaḥ |
daśayōjanatuṅgō:’sau gōpuradvārabhūṣitaḥ || 53 ||
vaidūryabhūmiḥ sarvāpigr̥hāṇi vividhāni ca |
vīthyō rathyā mahāmārgāḥ sarvē vēdūryanirmitāḥ || 54 ||
vāpī kūpa taḍāgāśca sravantīnāṁ taṭāni ca |
vālukā caiva sarvā:’pi vaidūryamaṇinirmitā || 55 ||
tatrāṣṭadikṣuparitō brāhmyādīnāṁ ca maṇḍalam |
nijairgaṇaiḥ parivr̥taṁ bhrājatē nr̥pasattama || 56 ||
pratibrahmāṇḍamātr̥ṇāṁ tāḥ samaṣṭaya īritāḥ |
brāhmī māhēśvarī caiva kaumārī vaiṣṇavī tathā || 57 ||
vārāhī ca tathēndrāṇī cāmuṇḍāḥ saptamātaraḥ |
aṣṭamī tu mahālakṣmīrnāmnā prōktāstu mātaraḥ || 58 ||
brahmarudrādidēvānāṁ samākārā stutāḥ smr̥tāḥ |
jagatkalyāṇakāriṇyaḥ svasvasēnāsamāvr̥tāḥ || 59 ||
tatsālasya caturdvārṣu vāhanāni mahēśituḥ |
sajjāni nr̥patē santi sālaṅkārāṇi nityaśaḥ || 60 ||
dantinaḥ kōṭiśō vāhāḥ kōṭiśaḥ śibikāstathā |
haṁsāḥ siṁhāśca garuḍā mayūrā vr̥ṣabhāstathā || 61 ||
tairyuktāḥ syandanāstadvatkōṭiśō nr̥panandana |
pārṣṇigrāhasamāyuktā dhvajairākāśacumbinaḥ || 62 ||
kōṭiśastu vimānāni nānā cihnānvitāni ca |
nānā vāditrayuktāni mahādhvajayutāni ca || 63 ||
vaidūryamaṇi sālasyāpyagrē sālaḥ paraḥ smr̥taḥ |
daśayōjana tuṅgō:’sāvindranīlāśmanirmitaḥ || 64 ||
tanmadhya bhūstathā vīthyō mahāmārgā gr̥hāṇi ca |
vāpī kūpa taḍāgāśca sarvē tanmaṇinirmitāḥ || 65 ||
tatra padma tu samprōktaṁ bahuyōjana vistr̥tam |
ṣōḍaśāraṁ dīpyamānaṁ sudarśanamivāparam || 66 ||
tatra ṣōḍaśaśaktīnāṁ sthānāni vividhāni ca |
sarvōpaskarayuktāni samr̥ddhāni vasanti hi || 67 ||
tāsāṁ nāmāni vakṣyāmi śr̥ṇu mē nr̥pasattama |
karālī vikarālī ca tathōmā ca sarasvatī || 68 ||
śrī durgōṣā tathā lakṣmīḥ śrutiścaiva smr̥tirdhr̥tiḥ |
śraddhā mēdhā matiḥ kāntirāryā ṣōḍaśaśaktayaḥ || 69 ||
nīlajīmūtasaṅkāśāḥ karavāla karāmbujāḥ |
samāḥ khēṭakadhāriṇyō yuddhōpakrānta mānasāḥ || 70 ||
sēnānyaḥ sakalā ētāḥ śrīdēvyā jagadīśituḥ |
pratibrahmāṇḍasaṁsthānāṁ śaktīnāṁ nāyikāḥ smr̥tāḥ || 71 ||
brahmāṇḍakṣōbhakāriṇyō dēvī śaktyupabr̥ṁhitāḥ |
nānā rathasamārūḍhā nānā śaktibhiranvitāḥ || 72 ||
ētatparākramaṁ vaktuṁ sahasrāsyō:’pi na kṣamaḥ |
indranīlamahāsālādagrē tu bahuvistr̥taḥ || 73 ||
muktāprākāra uditō daśayōjana dairghyavān |
madhyabhūḥ pūrvavatprōktā tanmadhyē:’ṣṭadalāmbujam || 74 ||
muktāmaṇigaṇākīrṇaṁ vistr̥taṁ tu sakēsaram |
tatra dēvīsamākārā dēvyāyudhadharāḥ sadā || 75 ||
samprōktā aṣṭamantriṇyō jagadvārtāprabōdhikāḥ |
dēvīsamānabhōgāstā iṅgitajñāstupaṇḍitāḥ || 76 ||
kuśalāḥ sarvakāryēṣu svāmikāryaparāyaṇāḥ |
dēvyabhiprāya bōdhyastāścaturā atisundarāḥ || 77 ||
nānā śaktisamāyuktāḥ pratibrahmāṇḍavartinām |
prāṇināṁ tāḥ samācāraṁ jñānaśaktyāvidanti ca || 78 ||
tāsāṁ nāmāni vakṣyāmi mattaḥ śr̥ṇu nr̥pōttama |
anaṅgakusumā prōktāpyanaṅgakusumāturā || 79 ||
anaṅgamadanā tadvadanaṅgamadanāturā |
bhuvanapālā gaganavēgā caiva tataḥ param || 80 ||
śaśirēkhā ca gaganarēkhā caiva tataḥ param |
pāśāṅkuśavarābhītidharā aruṇavigrahāḥ || 81 ||
viśvasambandhinīṁ vārtāṁ bōdhayanti pratikṣaṇam |
muktāsālādagrabhāgē mahāmārakatō paraḥ || 82 ||
sālōttamaḥ samuddiṣṭō daśayōjana dairghyavān |
nānā saubhāgyasamyuktō nānā bhōgasamanvitaḥ || 83 ||
madhyabhūstādr̥śī prōktā sadanāni tathaiva ca |
ṣaṭkōṇamatravistīrṇaṁ kōṇasthā dēvatāḥ śr̥ṇuḥ || 84 ||
pūrvakōṇē caturvaktrō gāyatrī sahitō vidhiḥ |
kuṇḍikākṣaguṇābhīti daṇḍāyudhadharaḥ paraḥ || 85 ||
tadāyudhadharā dēvī gāyatrī paradēvatā |
vēdāḥ sarvē mūrtimantaḥ śāstrāṇi vividhāni ca || 86 ||
smr̥tayaśca purāṇāni mūrtimanti vasanti hi |
yē brahmavigrahāḥ santi gāyatrīvigrahāśca yē || 87 ||
vyāhr̥tīnāṁ vigrahāśca tē nityaṁ tatra santi hi |
rakṣaḥ kōṇē śaṅkhacakragadāmbuja karāmbujā || 88 ||
sāvitrī vartatē tatra mahāviṣṇuśca tādr̥śaḥ |
yē viṣṇuvigrahāḥ santi matsyakūrmādayōkhilāḥ || 89 ||
sāvitrī vigrahā yē ca tē sarvē tatra santi hi |
vāyukōṇē paraśvakṣamālābhayavarānvitaḥ || 90 ||
mahārudrō vartatē:’tra sarasvatyapi tādr̥śī |
yē yē tu rudrabhēdāḥ syurdakṣiṇāsyādayō nr̥pa || 91 ||
gaurī bhēdāśca yē sarvē tē tatra nivasanti hi |
catuḥṣaṣṭyāgamā yē ca yē cānyēpyāgamāḥ smr̥tāḥ || 92 ||
tē sarvē mūrtimantaśca tatra vai nivasanti hi |
agnikōṇē ratnakuṁbhaṁ tathā maṇikaraṇḍakam || 93 ||
dadhānō nijahastābhyāṁ kubērō dhanadāyakaḥ |
nānā vīthī samāyuktō mahālakṣmīsamanvitaḥ || 94 ||
dēvyā nidhipatistvāstē svaguṇaiḥ parivēṣṭitaḥ |
vāruṇē tu mahākōṇē madanō ratisamyutaḥ || 95 ||
pāśāṅkuśadhanurbāṇadharō nityaṁ virājatē |
śr̥ṅgāramūrtimantastu tatra sannihitāḥ sadā || 96 ||
īśānakōṇē vighnēśō nityaṁ puṣṭisamanvitaḥ |
pāśāṅkuśadharō vīrō vighnahartā virājatē || 97 ||
vibhūtayō gaṇēśasya yāyāḥ santi nr̥pōttama |
tāḥ sarvā nivasantyatra mahaiśvaryasamanvitāḥ || 98 ||
pratibrahmāṇḍasaṁsthānāṁ brahmādīnāṁ samaṣṭayaḥ |
ētē brahmādayaḥ prōktāḥ sēvantē jagadīśvarīm || 99 ||
mahāmārakatasyāgrē śatayōjana dairghyavān |
pravālaśālōstyaparaḥ kuṅkumāruṇavigrahaḥ || 100 ||
madhyabhūstādr̥śī prōktā sadanāni ca pūrvavat |
tanmadhyē pañcabhūtānāṁ svāminyaḥ pañca santi ca || 101 ||
hr̥llēkhā gaganā raktā caturthī tu karālikā |
mahōcchuṣmā pañcamī ca pañcabhūtasamaprabhāḥ || 102 ||
pāśāṅkuśavarābhītidhāriṇyōmitabhūṣaṇāḥ |
dēvī samānavēṣāḍhyā navayauvanagarvitāḥ || 103 ||
pravālaśālādagrē tu navaratna vinirmitaḥ |
bahuyōjanavistīrṇō mahāśālō:’sti bhūmipa || 104 ||
tatra cāmnāyadēvīnāṁ sadanāni bahūnyapi |
navaratnamayānyēva taḍāgāśca sarāṁsi ca || 105 ||
śrīdēvyā yē:’vatārāḥ syustē tatra nivasanti hi |
mahāvidyā mahābhēdāḥ santi tatraiva bhūmipa || 106 ||
nijāvaraṇadēvībhirnijabhūṣaṇavāhanaiḥ |
sarvadēvyō virājantē kōṭisūryasamaprabhāḥ || 107 ||
saptakōṭi mahāmantradēvatāḥ santi tatra hi |
navaratnamayādagrē cintāmaṇigr̥haṁ mahat || 108 ||
tatra tyaṁ vastu mātraṁ tu cintāmaṇi vinirmitam |
sūryōdgārōpalaistadvaccandrōdgārōpalaistathā || 109 ||
vidyutprabhōpalaiḥ staṁbhāḥ kalpitāstu sahasraśaḥ |
yēṣāṁ prabhābhirantasthaṁ vastu kiñcinna dr̥śyatē || 110 ||
iti śrīdēvībhāgavatē mahāpurāṇē dvādaśaskandhē ēkādaśō:’dhyāyaḥ |
Part3:
॥ maṇidvīpavarṇanam (dēvībhāgavatam) – 3 ॥
(śrīdēvībhāgavataṁ dvādaśaskandhaṁ dvādaśō:’dhyāyaḥ)
vyāsa uvāca |
tadēva dēvīsadanaṁ madhyabhāgē virājatē |
sahasra staṁbhasamyuktāścatvārastēṣu maṇḍapāḥ || 1 ||
śr̥ṅgāramaṇḍapaścaikō muktimaṇḍapa ēva ca |
jñānamaṇḍapa sañjñastu tr̥tīyaḥ parikīrtitaḥ || 2 ||
ēkāntamaṇḍapaścaiva caturthaḥ parikīrtitaḥ |
nānā vitānasamyuktā nānā dhūpaistu dhūpitāḥ || 3 ||
kōṭisūryasamāḥ kāntyā bhrāñjantē maṇḍapāḥ śubhāḥ |
tanmaṇḍapānāṁ paritaḥ kāśmīravanikā smr̥tā || 4 ||
mallikākundavanikā yatra puṣkalakāḥ sthitāḥ |
asaṅkhyātā mr̥gamadaiḥ pūritāstatsravā nr̥pa || 5 ||
mahāpadmāṭavī tadvadratnasōpānanirmitā |
sudhārasēnasampūrṇā guñjanmattamadhuvratā || 6 ||
haṁsakāraṇḍavākīrṇā gandhapūrita diktaṭā |
vanikānāṁ sugandhaistu maṇidvīpaṁ suvāsitam || 7 ||
śr̥ṅgāramaṇḍapē dēvyō gāyanti vividhaiḥ svaraiḥ |
sabhāsadō dēvavaśā madhyē śrījagadambikā || 8 ||
muktimaṇḍapamadhyē tu mōcayatyaniśaṁ śivā |
jñānōpadēśaṁ kurutē tr̥tīyē nr̥pa maṇḍapē || 9 ||
caturthamaṇḍapē caiva jagadrakṣā vicintanam |
mantriṇī sahitā nityaṁ karōti jagadambikā || 10 ||
cintāmaṇigr̥hē rājañchakti tattvātmakaiḥ paraiḥ |
sōpānairdaśabhiryuktō mañcakōpyadhirājatē || 11 ||
brahmā viṣṇuśca rudraśca īśvaraśca sadāśivaḥ |
ētē mañcakhurāḥ prōktāḥ phalakastu sadāśivaḥ || 12 ||
tasyōpari mahādēvō bhuvanēśō virājatē |
yā dēvī nijalīlārthaṁ dvidhābhūtā babhūvaha || 13 ||
sr̥ṣṭyādau tu sa ēvāyaṁ tadardhāṅgō mahēśvaraḥ |
kandarpa darpanāśōdyatkōṭi kandarpasundaraḥ || 14 ||
pañcavaktrastrinētraśca maṇibhūṣaṇa bhūṣitaḥ |
hariṇābhītiparaśūnvaraṁ ca nijabāhubhiḥ || 15 ||
dadhānaḥ ṣōḍaśābdō:’sau dēvaḥ sarvēśvarō mahān |
kōṭisūrya pratīkāśaścandrakōṭi suśītalaḥ || 16 ||
śuddhasphaṭika saṅkāśastrinētraḥ śītala dyutiḥ |
vāmāṅkē sanniṣaṇṇā:’sya dēvī śrībhuvanēśvarī || 17 ||
navaratnagaṇākīrṇa kāñcīdāma virājitā |
taptakāñcanasannaddha vaidūryāṅgadabhūṣaṇā || 18 ||
kanacchrīcakratāṭaṅka viṭaṅka vadanāmbujā |
lalāṭakānti vibhava vijitārdhasudhākarā || 19 ||
bimbakānti tiraskāriradacchada virājitā |
lasatkuṅkumakastūrītilakōdbhāsitānanā || 20 ||
divya cūḍāmaṇi sphāra cañcaccandrakasūryakā |
udyatkavisamasvaccha nāsābharaṇa bhāsurā || 21 ||
cintākalambitasvaccha muktāguccha virājitā |
pāṭīra paṅka karpūra kuṅkumālaṅkr̥ta stanī || 22 ||
vicitra vividhā kalpā kambusaṅkāśa kandharā |
dāḍimīphalabījābha dantapaṅkti virājitā || 23 ||
anarghya ratnaghaṭita mukuṭāñcita mastakā |
mattālimālāvilasadalakāḍhya mukhāmbujā || 24 ||
kalaṅkakārśyanirmukta śaraccandranibhānanā |
jāhnavīsalilāvarta śōbhinābhivibhūṣitā || 25 ||
māṇikya śakalābaddha mudrikāṅgulibhūṣitā |
puṇḍarīkadalākāra nayanatrayasundarī || 26 ||
kalpitāccha mahārāga padmarāgōjjvalaprabhā |
ratnakiṅkiṇikāyukta ratnakaṅkaṇaśōbhitā || 27 ||
maṇimuktāsarāpāra lasatpadakasantatiḥ |
ratnāṅgulipravitata prabhājālalasatkarā || 28 ||
kañcukīguṁphitāpāra nānā ratnatatidyutiḥ |
mallikāmōdi dhammilla mallikālisarāvr̥tā || 29 ||
suvr̥ttanibiḍōttuṅga kucabhārālasā śivā |
varapāśāṅkuśābhīti lasadbāhu catuṣṭayā || 30 ||
sarvaśr̥ṅgāravēṣāḍhyā sukumārāṅgavallarī |
saundaryadhārāsarvasvā nirvyājakaruṇāmayī || 31 ||
nijasaṁlāpamādhurya vinirbhartsitakacchapī |
kōṭikōṭiravīndūnāṁ kāntiṁ yā bibhratī parā || 32 ||
nānā sakhībhirdāsībhistathā dēvāṅganādibhiḥ |
sarvābhirdēvatābhistu samantātparivēṣṭitā || 33 ||
icchāśaktyā jñānaśaktyā kriyāśaktyā samanvitā |
lajjā tuṣṭistathā puṣṭiḥ kīrtiḥ kāntiḥ kṣamā dayā || 34 ||
buddhirmēdhāsmr̥tirlakṣmīrmūrtimatyōṅganāḥ smr̥tāḥ |
jayā ca vijayā caivāpyajitā cāparājitā || 35 ||
nityā vilāsinī dōgdhrī tvaghōrā maṅgalā navā |
pīṭhaśaktaya ētāstu sēvantē yāṁ parāmbikām || 36 ||
yasyāstu pārśvabhāgēstōnidhītau śaṅkhapadmakau |
navaratna vahānadyastathā vai kāñcanasravāḥ || 37 ||
saptadhātuvahānadyō nidhibhyāṁ tu vinirgatāḥ |
sudhāsindhvantagāminyastāḥ sarvā nr̥pasattama || 38 ||
sā dēvī bhuvanēśānī tadvāmāṅkē virājatē |
sarvēśa tvaṁ mahēśasya yatsaṅgā dēva nānyathā || 39 ||
cintāmaṇi gr̥hasyā:’sya pramāṇaṁ śr̥ṇu bhūmipa |
sahasrayōjanāyāmaṁ mahāntastatpracakṣatē || 40 ||
taduttarē mahāśālāḥ pūrvasmād dviguṇāḥ smr̥tāḥ |
antarikṣagataṁ tvētannirādhāraṁ virājatē || 41 ||
saṅkōcaśca vikāśaśca jāyatē:’sya nirantaram |
paṭavatkāryavaśataḥ pralayē sarjanē tathā || 42 ||
śālānāṁ caiva sarvēṣāṁ sarvakāntiparāvadhi |
cintāmaṇigr̥haṁ prōktaṁ yatra dēvī mahōmayī || 43 ||
yēyē upāsakāḥ santi pratibrahmāṇḍavartinaḥ |
dēvēṣu nāgalōkēṣu manuṣyēṣvitarēṣu ca || 44 ||
śrīdēvyāstē ca sarvēpi vrajantyatraiva bhūmipa |
dēvīkṣētrē yē tyajanti prāṇāndēvyarcanē ratāḥ || 45 ||
tē sarvē yānti tatraiva yatra dēvī mahōtsavā |
ghr̥takulyā dugdhakulyā dadhikulyā madhusravāḥ || 46 ||
syandanti saritaḥ sarvāstathāmr̥tavahāḥ parāḥ |
drākṣārasavahāḥ kāścijjambūrasavahāḥ parāḥ || 47 ||
āmrēkṣurasavāhinyō nadyastāstu sahasraśaḥ |
manōrathaphalāvr̥kṣāvāpyaḥ kūpāstathaiva ca || 48 ||
yathēṣṭapānaphaladāna nyūnaṁ kiñcidasti hi |
na rōgapalitaṁ vāpi jarā vāpi kadācana || 49 ||
na cintā na ca mātsaryaṁ kāmakrōdhādikaṁ tathā |
sarvē yuvānaḥ sastrīkāḥ sahasrādityavarcasaḥ || 50 ||
bhajanti satataṁ dēvīṁ tatra śrībhuvanēśvarīm |
kēcitsalōkatāpannāḥ kēcitsāmīpyatāṁ gatāḥ || 51 ||
sarūpatāṁ gatāḥ kēcitsārṣṭitāṁ ca parēgatāḥ |
yāyāstu dēvatāstatra pratibrahmāṇḍavartinām || 52 ||
samaṣṭayaḥ sthitāstāstu sēvantē jagadīśvarīm |
saptakōṭimahāmantrā mūrtimanta upāsatē || 53 ||
mahāvidyāśca sakalāḥ sāmyāvasthātmikāṁ śivām |
kāraṇabrahmarūpāṁ tāṁ māyā śabalavigrahām || 54 ||
itthaṁ rājanmayā prōktaṁ maṇidvīpaṁ mahattaram |
na sūryacandrau nō vidyutkōṭayōgnistathaiva ca || 55 ||
ētasya bhāsā kōṭyaṁśa kōṭyaṁśō nāpi tē samāḥ |
kvacidvidrumasaṅkāśaṁ kvacinmarakatacchavi || 56 ||
vidyudbhānusamacchāyaṁ madhyasūryasamaṁ kvacit |
vidyutkōṭimahādhārā sārakāntitataṁ kvacit || 57 ||
kvacitsindūra nīlēndraṁ māṇikya sadr̥śacchavi |
hīrasāra mahāgarbha dhagaddhagita diktaṭam || 58 ||
kāntyā dāvānalasamaṁ taptakāñcana sannibham |
kvaciccandrōpalōdgāraṁ sūryōdgāraṁ ca kutra cit || 59 ||
ratnaśr̥ṅgi samāyuktaṁ ratnaprākāra gōpuram |
ratnapatrai ratnaphalairvr̥kṣaiśca parimaṇḍitam || 60 ||
nr̥tyanmayūrasaṅghaiśca kapōtaraṇitōjjvalam |
kōkilākākalīlāpaiḥ śukalāpaiśca śōbhitam || 61 ||
suramya ramaṇīyāmbu lakṣāvadhi sarōvr̥tam |
tanmadhyabhāga vilasadvikacadratna paṅkajaiḥ || 62 ||
sugandhibhiḥ samantāttu vāsitaṁ śatayōjanam |
mandamāruta saṁbhinna caladdruma samākulam || 63 ||
cintāmaṇi samūhānāṁ jyōtiṣā vitatāmbaram |
ratnaprabhābhirabhitō dhagaddhagita diktaṭam || 64 ||
vr̥kṣavrāta mahāgandhavātavrāta supūritam |
dhūpadhūpāyitaṁ rājanmaṇidīpāyutōjjvalam || 65 ||
maṇijālaka sacchidra taralōdarakāntibhiḥ |
diṅmōhajanakaṁ caitaddarpaṇōdara samyutam || 66 ||
aiśvaryasya samagrasya śr̥ṅgārasyākhilasya ca |
sarvajñatāyāḥ sarvāyāstējasaścākhilasya ca || 67 ||
parākramasya sarvasya sarvōttamaguṇasya ca |
sakalā yā dayāyāśca samāptiriha bhūpatē || 68 ||
rājña ānandamārabhya brahmalōkānta bhūmiṣu |
ānandā yē sthitāḥ sarvē tē:’traivāntarbhavanti hi || 69 ||
iti tē varṇitaṁ rājanmaṇidvīpaṁ mahattaram |
mahādēvyāḥ paraṁsthānaṁ sarvalōkōttamōttamam || 70 ||
ētasya smaraṇātsadyaḥ sarvapāpaṁ vinaśyati |
prāṇōtkramaṇasandhau tu smr̥tvā tatraiva gacchati || 71 ||
adhyāya pañcakaṁ tvētatpaṭhēnnityaṁ samāhitaḥ |
bhūtaprētapiśācādi bādhā tatra bhavēnna hi || 72 ||
navīna gr̥ha nirmāṇē vāstuyāgē tathaiva ca |
paṭhitavyaṁ prayatnēna kalyāṇaṁ tēna jāyatē || 73 ||
iti śrīdēvībhāgavatē mahāpurāṇē dvādaśaskandhē dvādaśōdhyāyaḥ ||
Manidweepa Varnana Lyrics in Telugu:
(శ్రీదేవీభాగవతం, ద్వాదశ స్కంధం, దశమోఽధ్యాయః, , మణిద్వీప వర్ణన – 1)
వ్యాస ఉవాచ –
బ్రహ్మలోకాదూర్ధ్వభాగే సర్వలోకోఽస్తి యః శ్రుతః ।
మణిద్వీపః స ఏవాస్తి యత్ర దేవీ విరాజతే ॥ 1 ॥
సర్వస్మాదధికో యస్మాత్సర్వలోకస్తతః స్మృతః ।
పురా పరాంబయైవాయం కల్పితో మనసేచ్ఛయా ॥ 2 ॥
సర్వాదౌ నిజవాసార్థం ప్రకృత్యా మూలభూతయా ।
కైలాసాదధికో లోకో వైకుంఠాదపి చోత్తమః ॥ 3 ॥
గోలోకాదపి సర్వస్మాత్సర్వలోకోఽధికః స్మృతః ।
నైతత్సమం త్రిలోక్యాం తు సుందరం విద్యతే క్వచిత్ ॥ 4 ॥
ఛత్రీభూతం త్రిజగతో భవసంతాపనాశకం ।
ఛాయాభూతం తదేవాస్తి బ్రహ్మాండానాం తు సత్తమ ॥ 5 ॥
బహుయోజనవిస్తీర్ణో గంభీరస్తావదేవ హి ।
మణిద్వీపస్య పరితో వర్తతే తు సుధోదధిః ॥ 6 ॥
మరుత్సంఘట్టనోత్కీర్ణతరంగ శతసంకులః ।
రత్నాచ్ఛవాలుకాయుక్తో ఝషశంఖసమాకులః ॥ 7 ॥
వీచిసంఘర్షసంజాతలహరీకణశీతలః ।
నానాధ్వజసమాయుక్తా నానాపోతగతాగతైః ॥ 8 ॥
విరాజమానః పరితస్తీరరత్నద్రుమో మహాన్ ।
తదుత్తరమయోధాతునిర్మితో గగనే తతః ॥ 9 ॥
సప్తయోజనవిస్తీర్ణః ప్రాకారో వర్తతే మహాన్ ।
నానాశస్త్రప్రహరణా నానాయుద్ధవిశారదాః ॥ 10 ॥
రక్షకా నివసంత్యత్ర మోదమానాః సమంతతః ।
చతుర్ద్వారసమాయుక్తో ద్వారపాలశతాన్వితః ॥ 11 ॥
నానాగణైః పరివృతో దేవీభక్తియుతైర్నృప ।
దర్శనార్థం సమాయాంతి యే దేవా జగదీశితుః ॥ 12 ॥
తేషాం గణా వసంత్యత్ర వాహనాని చ తత్ర హి ।
విమానశతసంఘర్షఘంటాస్వనసమాకులః ॥ 13 ॥
హయహేషాఖురాఘాతబధిరీకృతదింముఖః ।
గణైః కిలకిలారావైర్వేత్రహస్తైశ్చ తాడితాః ॥ 14 ॥
సేవకా దేవసంగానాం భ్రాజంతే తత్ర భూమిప ।
తస్మింకోలాహలే రాజన్నశబ్దః కేనచిత్క్వచిత్ ॥ 15 ॥
కస్యచిచ్ఛ్రూయతేఽత్యంతం నానాధ్వనిసమాకులే ।
పదే పదే మిష్టవారిపరిపూర్ణసరాన్సి చ ॥ 16 ॥
వాటికా వివిధా రాజన్ రత్నద్రుమవిరాజితాః ।
తదుత్తరం మహాసారధాతునిర్మితమండలః ॥ 17 ॥
సాలోఽపరో మహానస్తి గగనస్పర్శి యచ్ఛిరః ।
తేజసా స్యాచ్ఛతగుణః పూర్వసాలాదయం పరః ॥ 18 ॥
గోపురద్వారసహితో బహువృక్షసమన్వితః ।
యా వృక్షజాతయః సంతి సర్వాస్తాస్తత్ర సంతి చ ॥ 19 ॥
నిరంతరం పుష్పయుతాః సదా ఫలసమన్వితాః ।
నవపల్లవసంయుక్తాః పరసౌరభసంకులాః ॥ 20 ॥
పనసా బకులా లోధ్రాః కర్ణికారాశ్చ శింశపాః ।
దేవదారుకాంచనారా ఆమ్రాశ్చైవ సుమేరవః ॥ 21 ॥
లికుచా హింగులాశ్చైలా లవంగాః కట్ఫలాస్తథా ।
పాటలా ముచుకుందాశ్చ ఫలిన్యో జఘనేఫలాః ॥ 22 ॥
తాలాస్తమాలాః సాలాశ్చ కంకోలా నాగభద్రకాః ।
పున్నాగాః పీలవః సాల్వకా వై కర్పూరశాఖినః ॥ 23 ॥
అశ్వకర్ణా హస్తికర్ణాస్తాలపర్ణాశ్చ దాడిమాః ।
గణికా బంధుజీవాశ్చ జంబీరాశ్చ కురండకాః ॥ 24 ॥
చాంపేయా బంధుజీవాశ్చ తథా వై కనకద్రుమాః ।
కాలాగురుద్రుమాశ్చైవ తథా చందనపాదపాః ॥ 25 ॥
ఖర్జూరా యూథికాస్తాలపర్ణ్యశ్చైవ తథేక్షవః ।
క్షీరవృక్షాశ్చ ఖదిరాశ్చించాభల్లాతకాస్తథా ॥ 26 ॥
రుచకాః కుటజా వృక్షా బిల్వవృక్షాస్తథైవ చ ।
తులసీనాం వనాన్యేవం మల్లికానాం తథైవ చ ॥ 27 ॥
ఇత్యాదితరుజాతీనాం వనాన్యుపవనాని చ ।
నానావాపీశతైర్యుక్తాన్యేవం సంతి ధరాధిప ॥ 28 ॥
కోకిలారావసంయుక్తా గున్జద్భ్రమరభూషితాః ।
నిర్యాసస్రావిణః సర్వే స్నిగ్ధచ్ఛాయాస్తరూత్తమాః ॥ 29 ॥
నానాఋతుభవా వృక్షా నానాపక్షిసమాకులాః ।
నానారసస్రావిణీభిర్నదీభిరతిశోభితాః ॥ 30 ॥
పారావతశుకవ్రాతసారికాపక్షమారుతైః ।
హంసపక్షసముద్భూత వాతవ్రాతైశ్చలద్ద్రుమం ॥ 31 ॥
సుగంధగ్రాహిపవనపూరితం తద్వనోత్తమం ।
సహితం హరిణీయూథైర్ధావమానైరితస్తతః ॥ 32 ॥
నృత్యద్బర్హికదంబస్య కేకారావైః సుఖప్రదైః ।
నాదితం తద్వనం దివ్యం మధుస్రావి సమంతతః ॥ 33 ॥
కాంస్యసాలాదుత్తరే తు తామ్రసాలః ప్రకీర్తితః ।
చతురస్రసమాకార ఉన్నత్యా సప్తయోజనః ॥ 34 ॥
ద్వయోస్తు సాలయోర్మధ్యే సంప్రోక్తా కల్పవాటికా ।
యేషాం తరూణాం పుష్పాణి కాంచనాభాని భూమిప ॥ 35 ॥
పత్రాణి కాంచనాభాని రత్నబీజఫలాని చ ।
దశయోజనగంధో హి ప్రసర్పతి సమంతతః ॥ 36 ॥
తద్వనం రక్షితం రాజన్వసంతేనర్తునానిశం ।
పుష్పసింహాసనాసీనః పుష్పచ్ఛత్రవిరాజితః ॥ 37 ॥
పుష్పభూషాభూషితశ్చ పుష్పాసవవిఘూర్ణితః ।
మధుశ్రీర్మాధవశ్రీశ్చ ద్వే భార్యే తస్య సమ్మతే ॥ 38 ॥
క్రీడతః స్మేరవదనే సుమస్తబకకందుకైః ।
అతీవ రమ్యం విపినం మధుస్రావి సమంతతః ॥ 39 ॥
దశయోజనపర్యంతం కుసుమామోదవాయునా ।
పూరితం దివ్యగంధర్వైః సాంగనైర్గానలోలుపైః ॥ 40 ॥
శోభితం తద్వనం దివ్యం మత్తకోకిలనాదితం ।
వసంతలక్ష్మీసంయుక్తం కామికామప్రవర్ధనం ॥ 41 ॥
తామ్రసాలాదుత్తరత్ర సీససాలః ప్రకీర్తితః ।
సముచ్ఛ్రాయః స్మృతోఽప్యస్య సప్తయోజనసంఖ్యయా ॥ 42 ॥
సంతానవాటికామధ్యే సాలయోస్తు ద్వయోర్నృప ।
దశయోజనగంధస్తు ప్రసూనానాం సమంతతః ॥ 43 ॥
హిరణ్యాభాని కుసుమాన్యుత్ఫుల్లాని నిరంతరం ।
అమృతద్రవసంయుక్తఫలాని మధురాణి చ ॥ 44 ॥
గ్రీష్మర్తుర్నాయకస్తస్యా వాటికాయా నృపోత్తమ ।
శుక్రశ్రీశ్చ శుచిశ్రీశ్చ ద్వే భార్యే తస్య సమ్మతే ॥ 45 ॥
సంతాపత్రస్తలోకాస్తు వృక్షమూలేషు సంస్థితాః ।
నానాసిద్ధైః పరివృతో నానాదేవైః సమన్వితః ॥ 46 ॥
విలాసినీనాం బృందైస్తు చందనద్రవపంకిలైః ।
పుష్పమాలాభూషితైస్తు తాలవృంతకరాంబుజైః ॥ 47 ॥
[ పాఠభేదః- ప్రాకారః ]
ప్రకారః శోభితో ఏజచ్ఛీతలాంబునిషేవిభిః ।
సీససాలాదుత్తరత్రాప్యారకూటమయః శుభః ॥ 48 ॥
ప్రాకారో వర్తతే రాజన్మునియోజనదైర్ఘ్యవాన్ ।
హరిచందనవృక్షాణాం వాటీ మధ్యే తయోః స్మృతా ॥ 49 ॥
సాలయోరధినాథస్తు వర్షర్తుర్మేఘవాహనః ।
విద్యుత్పింగలనేత్రశ్చ జీమూతకవచః స్మృతః ॥ 50 ॥
వజ్రనిర్ఘోషముఖరశ్చేంద్రధన్వా సమంతతః ।
సహస్రశో వారిధారా ముంచన్నాస్తే గణావృతః ॥ 51 ॥
నభః శ్రీశ్చ నభస్యశ్రీః స్వరస్యా రస్యమాలినీ ।
అంబా దులా నిరత్నిశ్చాభ్రమంతీ మేఘయంతికా ॥ 52 ॥
వర్షయంతీ చిబుణికా వారిధారా చ సమ్మతాః ।
వర్షర్తోర్ద్వాదశ ప్రోక్తాః శక్తయో మదవిహ్వలాః ॥ 53 ॥
నవపల్లవవృక్షాశ్చ నవీనలతికాన్వితాః ।
హరితాని తృణాన్యేవ వేష్టితా యైర్ధరాఽఖిలా ॥ 54 ॥
నదీనదప్రవాహాశ్చ ప్రవహంతి చ వేగతః ।
సరాంసి కలుషాంబూని రాగిచిత్తసమాని చ ॥ 55 ॥
వసంతి దేవాః సిద్ధాశ్చ యే దేవీకర్మకారిణః ।
వాపీకూపతడాగాశ్చ యే దేవ్యర్థం సమర్పితాః ॥ 56 ॥
తే గణా నివసంత్యత్ర సవిలాసాశ్చ సాంగనాః ।
ఆరకూటమయాదగ్రే సప్తయోజనదైర్ఘ్యవాన్ ॥ 57 ॥
పంచలోహాత్మకః సాలో మధ్యే మందారవాటికా ।
నానాపుష్పలతాకీర్ణా నానాపల్లవశోభితా ॥ 58 ॥
అధిష్ఠాతాఽత్ర సంప్రోక్తః శరదృతురనామయః ।
ఇషలక్ష్మీరూర్జలక్ష్మీర్ద్వే భార్యే తస్య సమ్మతే ॥ 59 ॥
నానాసిద్ధా వసంత్యత్ర సాంగనాః సపరిచ్ఛదాః ।
పంచలోహమయాదగ్రే సప్తయోజనదైర్ఘ్యవాన్ ॥ 60 ॥
దీప్యమానో మహాశృంగైర్వర్తతే రౌప్యసాలకః ।
పారిజాతాటవీమధ్యే ప్రసూనస్తబకాన్వితా ॥ 61 ॥
దశయోజనగంధీని కుసుమాని సమంతతః ।
మోదయంతి గణాన్సర్వాన్యే దేవీకర్మకారిణః ॥ 62 ॥
తత్రాధినాథః సంప్రోక్తో హేమంతర్తుర్మహోజ్జ్వలః ।
సగణః సాయుధః సర్వాన్ రాగిణో రంజయన్నపః ॥ 63 ॥
సహశ్రీశ్చ సహస్యశ్రీర్ద్వే భార్యే తస్య సమ్మతే ।
వసంతి తత్ర సిద్ధాశ్చ యే దేవీవ్రతకారిణః ॥ 64 ॥
రౌప్యసాలమయాదగ్రే సప్తయోజనదైర్ఘ్యవాన్ ।
సౌవర్ణసాలః సంప్రోక్తస్తప్తహాటకకల్పితః ॥ 65 ॥
మధ్యే కదంబవాటీ తు పుష్పపల్లవశోభితా ।
కదంబమదిరాధారాః ప్రవర్తంతే సహస్రశః ॥ 66 ॥
యాభిర్నిపీతపీతాభిర్నిజానందోఽనుభూయతే ।
తత్రాధినాథః సంప్రోక్తః శైశిరర్తుర్మహోదయః ॥ 67 ॥
తపఃశ్రీశ్చ తపస్యశ్రీర్ద్వే భార్యే తస్య సమ్మతే ।
మోదమానః సహైతాభ్యాం వర్తతే శిశిరాకృతిః ॥ 68 ॥
నానావిలాససంయుక్తో నానాగణసమావృతః ।
నివసంతి మహాసిద్ధా యే దేవీదానకారిణః ॥ 69 ॥
నానాభోగసముత్పన్నమహానందసమన్వితాః ।
సాంగనాః పరివారైస్తు సంఘశః పరివారితాః ॥ 70 ॥
స్వర్ణసాలమయాదగ్రే మునియోజనదైర్ఘ్యవాన్ ।
పుష్పరాగమయః సాలః కుంకుమారుణవిగ్రహః ॥ 71 ॥
పుష్పరాగమయీ భూమిర్వనాన్యుపవనాని చ ।
రత్నవృక్షాలవాలాశ్చ పుష్పరాగమయాః స్మృతాః ॥ 72 ॥
ప్రాకారో యస్య రత్నస్య తద్రత్నరచితా ద్రుమాః ।
వనభూః పక్షినశ్చైవ రత్నవర్ణజలాని చ ॥ 73 ॥
మండపా మండపస్తంభాః సరాన్సి కమలాని చ ।
ప్రాకారే తత్ర యద్యత్స్యాత్తత్సర్వం తత్సమం భవేత్ ॥ 74 ॥
పరిభాషేయముద్దిష్టా రత్నసాలాదిషు ప్రభో ।
తేజసా స్యాల్లక్షగుణః పూర్వసాలాత్పరో నృప ॥ 75 ॥
దిక్పాలా నివసంత్యత్ర ప్రతిబ్రహ్మాన్డవర్తినాం ।
దిక్పాలానాం సమష్ట్యాత్మరూపాః స్ఫూర్జద్వరాయుధాః ॥ 76 ॥
పూర్వాశాయాం సముత్తుంగశృంగా పూరమరావతీ ।
నానోపవనసంయుక్తా మహేంద్రస్తత్ర రాజతే ॥ 77 ॥
స్వర్గశోభా చ యా స్వర్గే యావతీ స్యాత్తతోఽధికా ।
సమష్టిశతనేత్రస్య సహస్రగుణతః స్మృతా ॥ 78 ॥
ఐరావతసమారూఢో వజ్రహస్తః ప్రతాపవాన్ ।
దేవసేనాపరివృతో రాజతేఽత్ర శతక్రతుః ॥ 79 ॥
దేవాంగనాగణయుతా శచీ తత్ర విరాజతే ।
వహ్నికోణే వహ్నిపురీ వహ్నిపూః సదృశీ నృప ॥ 80 ॥
స్వాహాస్వధాసమాయుక్తో వహ్నిస్తత్ర విరాజతే ।
నిజవాహనభూషాఢ్యో నిజదేవగణైర్వృతః ॥ 81 ॥
యామ్యాశాయాం యమపురీ తత్ర దండధరో మహాన్ ।
స్వభటైర్వేష్టితో రాజన్ చిత్రగుప్తపురోగమైః ॥ 82 ॥
నిజశక్తియుతో భాస్వత్తనయోఽస్తి యమో మహాన్ ।
నైరృత్యాం దిశి రాక్షస్యాం రాక్షసైః పరివారితః ॥ 83 ॥
ఖడ్గధారీ స్ఫురన్నాస్తే నిరృతిర్నిజశక్తియుక్ ।
వారుణ్యాం వరుణో రాజా పాశధారీ ప్రతాపవాన్ ॥ 84 ॥
మహాఝశసమారూఢో వారుణీమధువిహ్వలః ।
నిజశక్తిసమాయుక్తో నిజయాదోగణాన్వితః ॥ 85 ॥
సమాస్తే వారుణే లోకే వరుణానీరతాకులః ।
వాయుకోణే వాయులోకో వాయుస్తత్రాధితిష్ఠతి ॥ 86 ॥
వాయుసాధనసంసిద్ధయోగిభిః పరివారితః ।
ధ్వజహస్తో విశాలాక్షో మృగవాహనసంస్థితః ॥ 87 ॥
మరుద్గణైః పరివృతో నిజశక్తిసమన్వితః ।
ఉత్తరస్యాం దిశి మహాన్యక్షలోకోఽస్తి భూమిప ॥ 88 ॥
యక్షాధిరాజస్తత్రాఽఽస్తే వృద్ధిఋద్ధ్యాదిశక్తిభిః ।
నవభిర్నిధిభిర్యుక్తస్తుందిలో ధననాయకః ॥ 89 ॥
మణిభద్రః పూర్ణభద్రో మణిమాన్మణికంధరః ।
మణిభూషో మణిస్రగ్వీ మణికార్ముకధారకః ॥ 90 ॥
ఇత్యాదియక్షసేనానీసహితో నిజశక్తియుక్ ।
ఈశానకోణే సంప్రోక్తో రుద్రలోకో మహత్తరః ॥ 91 ॥
అనర్ఘ్యరత్నఖచితో యత్ర రుద్రోఽధిదైవతం ।
మన్యుమాందీప్తనయనో బద్ధపృష్ఠమహేషుధిః ॥ 92 ॥
స్ఫూర్జద్ధనుర్వామహస్తోఽధిజ్యధన్వభిరావృతః ।
స్వసమానైరసంఖ్యాతరుద్రైః శూలవరాయుధైః ॥ 93 ॥
వికృతాస్యైః కరాలాస్యైర్వమద్వహ్నిభిరాస్యతః ।
దశహస్తైః శతకరైః సహస్రభుజసంయుతైః ॥ 94 ॥
దశపాదైర్దశగ్రీవైస్త్రినేత్రైరుగ్రమూర్తిభిః ।
అంతరిక్షచరా యే చ యే చ భూమిచరాః స్మృతాః ॥ 95 ॥
రుద్రాధ్యాయే స్మృతా రుద్రాస్తైః సర్వైశ్చ సమావృతః ।
రుద్రాణీకోటిసహితో భద్రకాల్యాదిమాతృభిః ॥ 96 ॥
నానాశక్తిసమావిష్టడామర్యాదిగణావృతః ।
వీరభద్రాదిసహితో రుద్రో రాజన్విరాజతే ॥ 97 ॥
ముండమాలాధరో నాగవలయో నాగకంధరః ।
వ్యాఘ్రచర్మపరీధానో గజచర్మోత్తరీయకః ॥ 98 ॥
చితాభస్మాంగలిప్తాంగః ప్రమథాదిగణావృతః ।
నినదడ్డమరుధ్వానైర్బధిరీకృతదింముఖః ॥ 99 ॥
అట్టహాసాస్ఫోటశబ్దైః సంత్రాసితనభస్తలః ।
భూతసంఘసమావిష్టో భూతావాసో మహేశ్వరః ॥ 100 ॥
ఈశానదిక్పతిః సోఽయం నామ్నా చేశాన ఏవ చ ॥ 101 ॥
ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే మహాపురాణే ద్వాదశస్కంధే మణిద్వీపవర్ణనం నామ దశమోఽధ్యాయః ॥
Manidweepa Varnanam Devi Bhagavatam:
Part 2 in Telugu:
॥ మణిద్వీపవర్ణనం (దేవీభాగవతం) – ౨ ॥
(శ్రీదేవీభాగవతం ద్వాదశస్కన్ధం ఏకాదశోఽధ్యాయః)
వ్యాస ఉవాచ |
పుష్పరాగమయాదగ్రే కుంకుమారుణవిగ్రహః |
పద్మరాగమయః సాలో మధ్యే భూశ్చైవతాదృశీ || ౧ ||
దశయోజనవాన్దైర్ఘ్యే గోపురద్వారసంయుతః |
తన్మణిస్తంభసంయుక్తా మండపాః శతశో నృప || ౨ ||
మధ్యే భువిసమాసీనాశ్చతుఃషష్టిమితాః కలాః |
నానాయుధధరావీరా రత్నభూషణభూషితాః || ౩ ||
ప్రత్యేకలోకస్తాసాం తు తత్తల్లోకస్యనాయకాః |
సమంతాత్పద్మరాగస్య పరివార్యస్థితాః సదా || ౪ ||
స్వస్వలోకజనైర్జుష్టాః స్వస్వవాహనహేతిభిః |
తాసాం నామాని వక్ష్యామి శృణు త్వం జనమేజయ || ౫ ||
పింగళాక్షీ విశాలాక్షీ సమృద్ధి వృద్ధిరేవ చ |
శ్రద్ధా స్వాహా స్వధాభిఖ్యా మాయా సంజ్ఞా వసుంధరా || ౬ ||
త్రిలోకధాత్రీ సావిత్రీ గాయత్రీ త్రిదశేశ్వరీ |
సురూపా బహురూపా చ స్కందమాతాఽచ్యుతప్రియా || ౭ ||
విమలా చామలా తద్వదరుణీ పునరారుణీ |
ప్రకృతిర్వికృతిః సృష్టిః స్థితిః సంహృతిరేవ చ || ౮ ||
సన్ధ్యామాతా సతీ హంసీ మర్దికా వజ్రికా పరా |
దేవమాతా భగవతీ దేవకీ కమలాసనా || ౯ ||
త్రిముఖీ సప్తముఖ్యన్యా సురాసురవిమర్దినీ |
లంబోష్టీ చోర్ధ్వకేశీ చ బహుశీర్షా వృకోదరీ || ౧౦ ||
రథరేఖాహ్వయా పశ్చాచ్ఛశిరేఖా తథా పరా |
గగనవేగా పవనవేగా చైవ తతః పరమ్ || ౧౧ ||
అగ్రే భువనపాలా స్యాత్తత్పశ్చాన్మదనాతురా |
అనంగానంగమథనా తథైవానంగమేఖలా || ౧౨ ||
అనంగకుసుమా పశ్చాద్విశ్వరూపా సురాదికా |
క్షయంకరీ భవేచ్ఛక్తి రక్షోభ్యా చ తతః పరమ్ || ౧౩ ||
సత్యవాదిన్యథ ప్రోక్తా బహురూపా శుచివ్రతా |
ఉదారాఖ్యా చ వాగీశీ చతుష్షష్టిమితాః స్మృతాః || ౧౪ ||
జ్వలజ్జిహ్వాననాః సర్వావమంత్యో వహ్నిముల్బణమ్ |
జలం పిబామః సకలం సంహరామోవిభావసుమ్ || ౧౫ ||
పవనం స్తంభయామోద్య భక్షయామోఽఖిలం జగత్ |
ఇతి వాచం సంగిరతే క్రోధ సంరక్తలోచనాః || ౧౬ ||
చాపబాణధరాః సర్వాయుద్ధాయైవోత్సుకాః సదా |
దంష్ట్రా కటకటారావైర్బధిరీకృత దిఙ్ముఖాః || ౧౭ ||
పింగోర్ధ్వకేశ్యః సంప్రోక్తాశ్చాపబాణకరాః సదా |
శతాక్షౌహిణికా సేనాప్యేకైకస్యాః ప్రకీర్తితా || ౧౮ ||
ఏకైక శక్తేః సామర్థ్యం లక్షబ్రహ్మాండనాశనే |
శతాక్షౌహిణికాసేనా తాదృశీ నృప సత్తమ || ౧౯ ||
కిం న కుర్యాజ్జగత్యస్మిన్నశక్యం వక్తుమేవ తత్ |
సర్వాపి యుద్ధసామగ్రీ తస్మిన్సాలే స్థితా మునే || ౨౦ ||
రథానాం గణనా నాస్తి హయానాం కరిణాం తథా ||
శస్త్రాణాం గణనా తద్వద్గణానాం గణనా తథా || ౨౧ ||
పద్మరాగమయాదగ్రే గోమేదమణినిర్మితః |
దశయోజనదైర్ఘ్యేణ ప్రాకారో వర్తతే మహాన్ || ౨౨ ||
భాస్వజ్జపాప్రసూనాభో మధ్యభూస్తస్య తాదృశీ |
గోమేదకల్పితాన్యేవ తద్వాసి సదనాని చ || ౨౩ ||
పక్షిణః స్తంభవర్యాశ్చ వృక్షావాప్యః సరాంసి చ |
గోమేదకల్పితా ఏవ కుంకుమారుణవిగ్రహాః || ౨౪ ||
తన్మధ్యస్థా మహాదేవ్యో ద్వాత్రింశచ్ఛక్తయః స్మృతాః |
నానా శస్త్రప్రహరణా గోమేదమణిభూషితాః || ౨౫ ||
ప్రత్యేక లోక వాసిన్యః పరివార్య సమంతతః |
గోమేదసాలే సన్నద్ధా పిశాచవదనా నృప || ౨౬ ||
స్వర్లోకవాసిభిర్నిత్యం పూజితాశ్చక్రబాహవః |
క్రోధరక్తేక్షణా భింధి పచ చ్ఛింధి దహేతి చ || ౨౭ ||
వదంతి సతతం వాచం యుద్ధోత్సుకహృదంతరాః |
ఏకైకస్యా మహాశక్తేర్దశాక్షౌహిణికా మతా || ౨౮ ||
సేనా తత్రాప్యేకశక్తిర్లక్షబ్రహ్మాండనాశినీ |
తాదృశీనాం మహాసేనా వర్ణనీయా కథం నృప || ౨౯ ||
రథానాం నైవ గణానా వాహనానాం తథైవ చ |
సర్వయుద్ధసమారంభస్తత్ర దేవ్యా విరాజతే || ౩౦ ||
తాసాం నామాని వక్ష్యామి పాపనాశకరాణి చ |
విద్యా హ్రీ పుష్ట యః ప్రజ్ఞా సినీవాలీ కుహూస్తథా || ౩౧ ||
రుద్రావీర్యా ప్రభానందా పోషిణీ ఋద్ధిదా శుభా |
కాలరాత్రిర్మహారాత్రిర్భద్రకాలీ కపర్దినీ || ౩౨ ||
వికృతిర్దండిముండిన్యౌ సేందుఖండా శిఖండినీ |
నిశుంభశుంభమథినీ మహిషాసురమర్దినీ || ౩౩ ||
ఇంద్రాణీ చైవ రుద్రాణీ శంకరార్ధశరీరిణీ |
నారీ నారాయణీ చైవ త్రిశూలిన్యపి పాలినీ || ౩౪ ||
అంబికాహ్లాదినీ పశ్చాదిత్యేవం శక్తయః స్మృతాః |
యద్యేతాః కుపితా దేవ్యస్తదా బ్రహ్మాండనాశనమ్ || ౩౫ ||
పరాజయో న చైతాసాం కదాచిత్క్వచిదస్తి హి |
గోమేదకమయాదగ్రే సద్వజ్రమణినిర్మితః || ౩౬ ||
దశయోజన తుంగోఽసౌ గోపురద్వారసంయుతః |
కపాటశృంఖలాబద్ధో నవవృక్ష సముజ్జ్వలః || ౩౭ ||
సాలస్తన్మధ్యభూమ్యాది సర్వం హీరమయం స్మృతమ్ |
గృహాణివీథయో రథ్యా మహామార్గాం గణాని చ || ౩౮ ||
వృక్షాలవాల తరవః సారంగా అపి తాదృశాః |
దీర్ఘికాశ్రేణయోవాప్యస్తడాగాః కూప సంయుతాః || ౩౯ ||
తత్ర శ్రీభువనేశ్వర్యా వసంతి పరిచారికాః |
ఏకైకా లక్షదాసీభిః సేవితా మదగర్వితాః || ౪౦ ||
తాలవృంతధరాః కాశ్చిచ్చషకాఢ్య కరాంబుజాః |
కాశ్చిత్తాంబూలపాత్రాణి ధారయంత్యోఽతిగర్వితాః || ౪౧ ||
కాశ్చిత్తచ్ఛత్రధారిణ్యశ్చామరాణాం విధారికాః |
నానా వస్త్రధరాః కాశ్చిత్కాశ్చిత్పుష్ప కరాంబుజాః || ౪౨ ||
నానాదర్శకరాః కాశ్చిత్కాశ్చిత్కుంకుమలేపనమ్ |
ధారయంత్యః కజ్జలం చ సిందూర చషకం పరాః || ౪౩ ||
కాశ్చిచ్చిత్రక నిర్మాత్ర్యః పాద సంవాహనే రతాః |
కాశ్చిత్తు భూషాకారిణ్యో నానా భూషాధరాః పరాః || ౪౪ ||
పుష్పభూషణ నిర్మాత్ర్యః పుష్పశృంగారకారికాః |
నానా విలాసచతురా బహ్వ్య ఏవం విధాః పరాః || ౪౫ ||
నిబద్ధ పరిధానీయా యువత్యః సకలా అపి |
దేవీ కృపా లేశవశాత్తుచ్ఛీకృత జగత్త్రయాః || ౪౬ ||
ఏతా దూత్యః స్మృతా దేవ్యః శృంగారమదగర్వితాః |
తాసాం నామాని వక్ష్యామి శృణు మే నృపసత్తమ || ౪౭ ||
అనంగరూపా ప్రథమాప్యనంగమదనా పరా |
తృతీయాతు తతః ప్రోక్తా సుందరీ మదనాతురా || ౪౮ ||
తతో భువనవేగాస్యాత్తథా భువనపాలికా |
స్యాత్సర్వశిశిరానంగవేదనానంగమేఖలా || ౪౯ ||
విద్యుద్దామసమానాంగ్యః క్వణత్కాంచీగుణాన్వితాః |
రణన్మంజీరచరణా బహిరంతరితస్తతః || ౫౦ ||
ధావమానాస్తు శోభంతే సర్వా విద్యుల్లతోపమాః |
కుశలాః సర్వకార్యేషు వేత్రహస్తాః సమంతతః || ౫౧ ||
అష్టదిక్షుతథైతాసాం ప్రాకారాద్బహిరేవ చ |
సదనాని విరాజంతే నానా వాహనహేతిభిః || ౫౨ ||
వజ్రసాలాదగ్రభాగే సాలో వైదూర్యనిర్మితః |
దశయోజనతుంగోఽసౌ గోపురద్వారభూషితః || ౫౩ ||
వైదూర్యభూమిః సర్వాపిగృహాణి వివిధాని చ |
వీథ్యో రథ్యా మహామార్గాః సర్వే వేదూర్యనిర్మితాః || ౫౪ ||
వాపీ కూప తడాగాశ్చ స్రవంతీనాం తటాని చ |
వాలుకా చైవ సర్వాఽపి వైదూర్యమణినిర్మితా || ౫౫ ||
తత్రాష్టదిక్షుపరితో బ్రాహ్మ్యాదీనాం చ మండలమ్ |
నిజైర్గణైః పరివృతం భ్రాజతే నృపసత్తమ || ౫౬ ||
ప్రతిబ్రహ్మాండమాతృణాం తాః సమష్టయ ఈరితాః |
బ్రాహ్మీ మాహేశ్వరీ చైవ కౌమారీ వైష్ణవీ తథా ||౫౭ ||
వారాహీ చ తథేంద్రాణీ చాముండాః సప్తమాతరః |
అష్టమీ తు మహాలక్ష్మీర్నామ్నా ప్రోక్తాస్తు మాతరః || ౫౮ ||
బ్రహ్మరుద్రాదిదేవానాం సమాకారా స్తుతాః స్మృతాః |
జగత్కళ్యాణకారిణ్యః స్వస్వసేనాసమావృతాః || ౫౯ ||
తత్సాలస్య చతుర్ద్వార్షు వాహనాని మహేశితుః |
సజ్జాని నృపతే సంతి సాలంకారాణి నిత్యశః || ౬౦ ||
దంతినః కోటిశో వాహాః కోటిశః శిబికాస్తథా |
హంసాః సింహాశ్చ గరుడా మయూరా వృషభాస్తథా || ౬౧ ||
తైర్యుక్తాః స్యందనాస్తద్వత్కోటిశో నృపనందన |
పార్ష్ణిగ్రాహసమాయుక్తా ధ్వజైరాకాశచుంబినః || ౬౨ ||
కోటిశస్తు విమానాని నానా చిహ్నాన్వితాని చ |
నానా వాదిత్రయుక్తాని మహాధ్వజయుతాని చ || ౬౩ ||
వైదూర్యమణి సాలస్యాప్యగ్రే సాలః పరః స్మృతః |
దశయోజన తుంగోఽసావింద్రనీలాశ్మనిర్మితః || ౬౪ ||
తన్మధ్య భూస్తథా వీథ్యో మహామార్గా గృహాణి చ |
వాపీ కూప తడాగాశ్చ సర్వే తన్మణినిర్మితాః || ౬౫ ||
తత్ర పద్మ తు సంప్రోక్తం బహుయోజన విస్తృతమ్ |
షోడశారం దీప్యమానం సుదర్శనమివాపరమ్ || ౬౬ ||
తత్ర షోడశశక్తీనాం స్థానాని వివిధాని చ |
సర్వోపస్కరయుక్తాని సమృద్ధాని వసంతి హి || ౬౭ ||
తాసాం నామాని వక్ష్యామి శృణు మే నృపసత్తమ |
కరాళీ వికరాళీ చ తథోమా చ సరస్వతీ || ౬౮ ||
శ్రీ దుర్గోషా తథా లక్ష్మీః శ్రుతిశ్చైవ స్మృతిర్ధృతిః |
శ్రద్ధా మేధా మతిః కాంతిరార్యా షోడశశక్తయః || ౬౯ ||
నీలజీమూతసంకాశాః కరవాల కరాంబుజాః |
సమాః ఖేటకధారిణ్యో యుద్ధోపక్రాంత మానసాః || ౭౦ ||
సేనాన్యః సకలా ఏతాః శ్రీదేవ్యా జగదీశితుః |
ప్రతిబ్రహ్మాండసంస్థానాం శక్తీనాం నాయికాః స్మృతాః || ౭౧ ||
బ్రహ్మాండక్షోభకారిణ్యో దేవీ శక్త్యుపబృంహితాః |
నానా రథసమారూఢా నానా శక్తిభిరన్వితాః || ౭౨ ||
ఏతత్పరాక్రమం వక్తుం సహస్రాస్యోఽపి న క్షమః |
ఇంద్రనీలమహాసాలాదగ్రే తు బహువిస్తృతః || ౭౩ ||
ముక్తాప్రాకార ఉదితో దశయోజన దైర్ఘ్యవాన్ |
మధ్యభూః పూర్వవత్ప్రోక్తా తన్మధ్యేఽష్టదళాంబుజమ్ || ౭౪ ||
ముక్తామణిగణాకీర్ణం విస్తృతం తు సకేసరమ్ |
తత్ర దేవీసమాకారా దేవ్యాయుధధరాః సదా || ౭౫ ||
సంప్రోక్తా అష్టమంత్రిణ్యో జగద్వార్తాప్రబోధికాః |
దేవీసమానభోగాస్తా ఇంగితజ్ఞాస్తుపండితాః || ౭౬ ||
కుశలాః సర్వకార్యేషు స్వామికార్యపరాయణాః |
దేవ్యభిప్రాయ బోధ్యస్తాశ్చతురా అతిసుందరాః || ౭౭ ||
నానా శక్తిసమాయుక్తాః ప్రతిబ్రహ్మాండవర్తినామ్ |
ప్రాణినాం తాః సమాచారం జ్ఞానశక్త్యావిదంతి చ || ౭౮ ||
తాసాం నామాని వక్ష్యామి మత్తః శృణు నృపోత్తమ |
అనంగకుసుమా ప్రోక్తాప్యనంగకుసుమాతురా || ౭౯ ||
భువనపాలా గగనవేగా చైవ తతః పరమ్ || ౮౦ ||
శశిరేఖా చ గగనరేఖా చైవ తతః పరమ్ |
పాశాంకుశవరాభీతిధరా అరుణవిగ్రహాః || ౮౧ ||
విశ్వసంబంధినీం వార్తాం బోధయంతి ప్రతిక్షణమ్ |
ముక్తాసాలాదగ్రభాగే మహామారకతో పరః || ౮౨ ||
సాలోత్తమః సముద్దిష్టో దశయోజన దైర్ఘ్యవాన్ |
నానా సౌభాగ్యసంయుక్తో నానా భోగసమన్వితః || ౮౩ ||
మధ్యభూస్తాదృశీ ప్రోక్తా సదనాని తథైవ చ |
షట్కోణమత్రవిస్తీర్ణం కోణస్థా దేవతాః శృణుః || ౮౪ ||
పూర్వకోణే చతుర్వక్త్రో గాయత్రీ సహితో విధిః |
కుండికాక్షగుణాభీతి దండాయుధధరః పరః || ౮౫ ||
తదాయుధధరా దేవీ గాయత్రీ పరదేవతా |
వేదాః సర్వే మూర్తిమంతః శాస్త్రాణి వివిధాని చ || ౮౬ ||
స్మృతయశ్చ పురాణాని మూర్తిమంతి వసంతి హి |
యే బ్రహ్మవిగ్రహాః సంతి గాయత్రీవిగ్రహాశ్చ యే || ౮౭ ||
వ్యాహృతీనాం విగ్రహాశ్చ తే నిత్యం తత్ర సంతి హి |
రక్షః కోణే శంఖచక్రగదాంబుజ కరాంబుజా || ౮౮ ||
సావిత్రీ వర్తతే తత్ర మహావిష్ణుశ్చ తాదృశః |
యే విష్ణువిగ్రహాః సంతి మత్స్యకూర్మాదయోఖిలాః || ౮౯ ||
సావిత్రీ విగ్రహా యే చ తే సర్వే తత్ర సంతి హి |
వాయుకోణే పరశ్వక్షమాలాభయవరాన్వితః || ౯౦ ||
మహారుద్రో వర్తతేఽత్ర సరస్వత్యపి తాదృశీ |
యే యే తు రుద్రభేదాః స్యుర్దక్షిణాస్యాదయో నృప || ౯౧ ||
గౌరీ భేదాశ్చ యే సర్వే తే తత్ర నివసంతి హి |
చతుఃషష్ట్యాగమా యే చ యే చాన్యేప్యాగమాః స్మృతాః || ౯౨ ||
తే సర్వే మూర్తిమంతశ్చ తత్ర వై నివసంతి హి |
అగ్నికోణే రత్నకుంభం తథా మణికరండకమ్ || ౯౩ ||
దధానో నిజహస్తాభ్యాం కుబేరో ధనదాయకః |
నానా వీథీ సమాయుక్తో మహాలక్ష్మీసమన్వితః || ౯౪ ||
దేవ్యా నిధిపతిస్త్వాస్తే స్వగుణైః పరివేష్టితః |
వారుణే తు మహాకోణే మదనో రతిసంయుతః || ౯౫ ||
పాశాంకుశధనుర్బాణధరో నిత్యం విరాజతే |
శృంగారమూర్తిమంతస్తు తత్ర సన్నిహితాః సదా || ౯౬ ||
ఈశానకోణే విఘ్నేశో నిత్యం పుష్టిసమన్వితః |
పాశాంకుశధరో వీరో విఘ్నహర్తా విరాజతే || ౯౭ ||
విభూతయో గణేశస్య యాయాః సంతి నృపోత్తమ |
తాః సర్వా నివసంత్యత్ర మహైశ్వర్యసమన్వితాః || ౯౮ ||
ప్రతిబ్రహ్మాండసంస్థానాం బ్రహ్మాదీనాం సమష్టయః |
ఏతే బ్రహ్మాదయః ప్రోక్తాః సేవంతే జగదీశ్వరీమ్ || ౯౯ ||
మహామారకతస్యాగ్రే శతయోజన దైర్ఘ్యవాన్ |
ప్రవాలశాలోస్త్యపరః కుంకుమారుణవిగ్రహః || ౧౦౦ ||
మధ్యభూస్తాదృశీ ప్రోక్తా సదనాని చ పూర్వవత్ |
తన్మధ్యే పంచభూతానాం స్వామిన్యః పంచ సంతి చ || ౧౦౧ ||
హృల్లేఖా గగనా రక్తా చతుర్థీ తు కరాళికా |
మహోచ్ఛుష్మా పంచమీ చ పంచభూతసమప్రభాః || ౧౦౨ ||
పాశాంకుశవరాభీతిధారిణ్యోమితభూషణాః |
దేవీ సమానవేషాఢ్యా నవయౌవనగర్వితాః || ౧౦౩ ||
ప్రవాలశాలాదగ్రే తు నవరత్న వినిర్మితః |
బహుయోజనవిస్తీర్ణో మహాశాలోఽస్తి భూమిప || ౧౦౪ ||
తత్ర చామ్నాయదేవీనాం సదనాని బహూన్యపి |
నవరత్నమయాన్యేవ తడాగాశ్చ సరాంసి చ || ౧౦౫ ||
శ్రీదేవ్యా యేఽవతారాః స్యుస్తే తత్ర నివసంతి హి |
మహావిద్యా మహాభేదాః సంతి తత్రైవ భూమిప || ౧౦౬ ||
నిజావరణదేవీభిర్నిజభూషణవాహనైః |
సర్వదేవ్యో విరాజంతే కోటిసూర్యసమప్రభాః || ౧౦౭ ||
సప్తకోటి మహామంత్రదేవతాః సంతి తత్ర హి |
నవరత్నమయాదగ్రే చింతామణిగృహం మహత్ || ౧౦౮ ||
తత్ర త్యం వస్తు మాత్రం తు చింతామణి వినిర్మితమ్ |
సూర్యోద్గారోపలైస్తద్వచ్చంద్రోద్గారోపలైస్తథా || ౧౦౯ ||
విద్యుత్ప్రభోపలైః స్తంభాః కల్పితాస్తు సహస్రశః |
యేషాం ప్రభాభిరంతస్థం వస్తు కించిన్న దృశ్యతే || ౧౧౦ ||
ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే మహాపురాణే ద్వాదశస్కంధే ఏకాదశోఽధ్యాయః |
Manidweepa Varnanam Devi Bhagavatam:
Part 3 in Telugu:
॥ మణిద్వీపవర్ణనం (దేవీభాగవతం) – 3 ॥
(శ్రీదేవీభాగవతం ద్వాదశస్కన్ధం ద్వాదశోఽధ్యాయః)
వ్యాస ఉవాచ |
తదేవ దేవీసదనం మధ్యభాగే విరాజతే |
సహస్ర స్తంభసంయుక్తాశ్చత్వారస్తేషు మండపాః || ౧ ||
శృంగారమండపశ్చైకో ముక్తిమండప ఏవ చ |
జ్ఞానమండప సంజ్ఞస్తు తృతీయః పరికీర్తితః || ౨ ||
ఏకాంతమండపశ్చైవ చతుర్థః పరికీర్తితః |
నానా వితానసంయుక్తా నానా ధూపైస్తు ధూపితాః || ౩ ||
కోటిసూర్యసమాః కాంత్యా భ్రాంజంతే మండపాః శుభాః |
తన్మండపానాం పరితః కాశ్మీరవనికా స్మృతా || ౪ ||
మల్లికాకుందవనికా యత్ర పుష్కలకాః స్థితాః |
అసంఖ్యాతా మృగమదైః పూరితాస్తత్స్రవా నృప || ౫ ||
మహాపద్మాటవీ తద్వద్రత్నసోపాననిర్మితా |
సుధారసేనసంపూర్ణా గుంజన్మత్తమధువ్రతా || ౬ ||
హంసకారండవాకీర్ణా గంధపూరిత దిక్తటా |
వనికానాం సుగంధైస్తు మణిద్వీపం సువాసితమ్ || ౭ ||
శృంగారమండపే దేవ్యో గాయంతి వివిధైః స్వరైః |
సభాసదో దేవవశా మధ్యే శ్రీజగదంబికా || ౮ ||
ముక్తిమండపమధ్యే తు మోచయత్యనిశం శివా |
జ్ఞానోపదేశం కురుతే తృతీయే నృప మండపే || ౯ ||
చతుర్థమండపే చైవ జగద్రక్షా విచింతనమ్ |
మంత్రిణీ సహితా నిత్యం కరోతి జగదంబికా || ౧౦ ||
చింతామణిగృహే రాజఞ్ఛక్తి తత్త్వాత్మకైః పరైః |
సోపానైర్దశభిర్యుక్తో మంచకోప్యధిరాజతే || ౧౧ ||
బ్రహ్మా విష్ణుశ్చ రుద్రశ్చ ఈశ్వరశ్చ సదాశివః |
ఏతే మంచఖురాః ప్రోక్తాః ఫలకస్తు సదాశివః || ౧౨ ||
తస్యోపరి మహాదేవో భువనేశో విరాజతే |
యా దేవీ నిజలీలార్థం ద్విధాభూతా బభూవహ || ౧౩ ||
సృష్ట్యాదౌ తు స ఏవాయం తదర్ధాంగో మహేశ్వరః |
కందర్ప దర్పనాశోద్యత్కోటి కందర్పసుందరః || ౧౪ ||
పంచవక్త్రస్త్రినేత్రశ్చ మణిభూషణ భూషితః |
హరిణాభీతిపరశూన్వరం చ నిజబాహుభిః || ౧౫ ||
దధానః షోడశాబ్దోఽసౌ దేవః సర్వేశ్వరో మహాన్ |
కోటిసూర్య ప్రతీకాశశ్చంద్రకోటి సుశీతలః || ౧౬ ||
శుద్ధస్ఫటిక సంకాశస్త్రినేత్రః శీతల ద్యుతిః |
వామాంకే సన్నిషణ్ణాఽస్య దేవీ శ్రీభువనేశ్వరీ || ౧౭ ||
నవరత్నగణాకీర్ణ కాంచీదామ విరాజితా |
తప్తకాంచనసన్నద్ధ వైదూర్యాంగదభూషణా || ౧౮ ||
కనచ్ఛ్రీచక్రతాటంక విటంక వదనాంబుజా |
లలాటకాంతి విభవ విజితార్ధసుధాకరా || ౧౯ ||
బింబకాంతి తిరస్కారిరదచ్ఛద విరాజితా |
లసత్కుంకుమకస్తూరీతిలకోద్భాసితాననా || ౨౦ ||
దివ్య చూడామణి స్ఫార చంచచ్చంద్రకసూర్యకా |
ఉద్యత్కవిసమస్వచ్ఛ నాసాభరణ భాసురా || ౨౧ ||
చింతాకలంబితస్వచ్ఛ ముక్తాగుచ్ఛ విరాజితా |
పాటీర పంక కర్పూర కుంకుమాలంకృత స్తనీ || ౨౨ ||
విచిత్ర వివిధా కల్పా కంబుసంకాశ కంధరా |
దాడిమీఫలబీజాభ దంతపంక్తి విరాజితా || ౨౩ ||
అనర్ఘ్య రత్నఘటిత ముకుటాంచిత మస్తకా |
మత్తాలిమాలావిలసదలకాఢ్య ముఖాంబుజా || ౨౪ ||
కళంకకార్శ్యనిర్ముక్త శరచ్చంద్రనిభాననా |
జాహ్నవీసలిలావర్త శోభినాభివిభూషితా || ౨౫ ||
మాణిక్య శకలాబద్ధ ముద్రికాంగుళిభూషితా |
పుండరీకదలాకార నయనత్రయసుందరీ || ౨౬ ||
కల్పితాచ్ఛ మహారాగ పద్మరాగోజ్జ్వలప్రభా |
రత్నకింకిణికాయుక్త రత్నకంకణశోభితా || ౨౭ ||
మణిముక్తాసరాపార లసత్పదకసంతతిః |
రత్నాంగుళిప్రవితత ప్రభాజాలలసత్కరా || ౨౮ ||
కంచుకీగుంఫితాపార నానా రత్నతతిద్యుతిః |
మల్లికామోది ధమ్మిల్ల మల్లికాలిసరావృతా || ౨౯ ||
సువృత్తనిబిడోత్తుంగ కుచభారాలసా శివా |
వరపాశాంకుశాభీతి లసద్బాహు చతుష్టయా || ౩౦ ||
సర్వశృంగారవేషాఢ్యా సుకుమారాంగవల్లరీ |
సౌందర్యధారాసర్వస్వా నిర్వ్యాజకరుణామయీ || ౩౧ ||
నిజసంలాపమాధుర్య వినిర్భర్త్సితకచ్ఛపీ |
కోటికోటిరవీందూనాం కాంతిం యా బిభ్రతీ పరా || ౩౨ ||
నానా సఖీభిర్దాసీభిస్తథా దేవాంగనాదిభిః |
సర్వాభిర్దేవతాభిస్తు సమంతాత్పరివేష్టితా || ౩౩ ||
ఇచ్ఛాశక్త్యా జ్ఞానశక్త్యా క్రియాశక్త్యా సమన్వితా |
లజ్జా తుష్టిస్తథా పుష్టిః కీర్తిః కాంతిః క్షమా దయా || ౩౪ ||
బుద్ధిర్మేధాస్మృతిర్లక్ష్మీర్మూర్తిమత్యోంగనాః స్మృతాః |
జయా చ విజయా చైవాప్యజితా చాపరాజితా || ౩౫ ||
నిత్యా విలాసినీ దోగ్ధ్రీ త్వఘోరా మంగళా నవా |
పీఠశక్తయ ఏతాస్తు సేవంతే యాం పరాంబికామ్ || ౩౬ ||
యస్యాస్తు పార్శ్వభాగేస్తోనిధీతౌ శంఖపద్మకౌ |
నవరత్న వహానద్యస్తథా వై కాంచనస్రవాః || ౩౭ ||
సప్తధాతువహానద్యో నిధిభ్యాం తు వినిర్గతాః |
సుధాసింధ్వంతగామిన్యస్తాః సర్వా నృపసత్తమ || ౩౮ ||
సా దేవీ భువనేశానీ తద్వామాంకే విరాజతే |
సర్వేశ త్వం మహేశస్య యత్సంగా దేవ నాన్యథా || ౩౯ ||
చింతామణి గృహస్యాఽస్య ప్రమాణం శృణు భూమిప |
సహస్రయోజనాయామం మహాంతస్తత్ప్రచక్షతే || ౪౦ ||
తదుత్తరే మహాశాలాః పూర్వస్మాద్ ద్విగుణాః స్మృతాః |
అంతరిక్షగతం త్వేతన్నిరాధారం విరాజతే || ౪౧ ||
సంకోచశ్చ వికాశశ్చ జాయతేఽస్య నిరంతరమ్ |
పటవత్కార్యవశతః ప్రళయే సర్జనే తథా || ౪౨ ||
శాలానాం చైవ సర్వేషాం సర్వకాంతిపరావధి |
చింతామణిగృహం ప్రోక్తం యత్ర దేవీ మహోమయీ || ౪౩ ||
యేయే ఉపాసకాః సంతి ప్రతిబ్రహ్మాండవర్తినః |
దేవేషు నాగలోకేషు మనుష్యేష్వితరేషు చ || ౪౪ ||
శ్రీదేవ్యాస్తే చ సర్వేపి వ్రజంత్యత్రైవ భూమిప |
దేవీక్షేత్రే యే త్యజంతి ప్రాణాన్దేవ్యర్చనే రతాః || ౪౫ ||
తే సర్వే యాంతి తత్రైవ యత్ర దేవీ మహోత్సవా |
ద్రాక్షారసవహాః కాశ్చిజ్జంబూరసవహాః పరాః || ౪౭ ||
ఘృతకుల్యా దుగ్ధకుల్యా దధికుల్యా మధుస్రవాః || ౪౬ ||
స్యందంతి సరితః సర్వాస్తథామృతవహాః పరాః |
ఆమ్రేక్షురసవాహిన్యో నద్యస్తాస్తు సహస్రశః |
మనోరథఫలావృక్షావాప్యః కూపాస్తథైవ చ || ౪౮ ||
యథేష్టపానఫలదాన న్యూనం కించిదస్తి హి |
న రోగపలితం వాపి జరా వాపి కదాచన || ౪౯ ||
న చింతా న చ మాత్సర్యం కామక్రోధాదికం తథా |
సర్వే యువానః సస్త్రీకాః సహస్రాదిత్యవర్చసః || ౫౦ ||
భజంతి సతతం దేవీం తత్ర శ్రీభువనేశ్వరీమ్ |
కేచిత్సలోకతాపన్నాః కేచిత్సామీప్యతాం గతాః || ౫౧ ||
సరూపతాం గతాః కేచిత్సార్ష్టితాం చ పరేగతాః |
యాయాస్తు దేవతాస్తత్ర ప్రతిబ్రహ్మాండవర్తినామ్ || ౫౨ ||
సమష్టయః స్థితాస్తాస్తు సేవంతే జగదీశ్వరీమ్ |
సప్తకోటిమహామంత్రా మూర్తిమంత ఉపాసతే || ౫౩ ||
మహావిద్యాశ్చ సకలాః సామ్యావస్థాత్మికాం శివామ్ |
కారణబ్రహ్మరూపాం తాం మాయా శబలవిగ్రహామ్ || ౫౪ ||
ఇత్థం రాజన్మయా ప్రోక్తం మణిద్వీపం మహత్తరమ్ |
న సూర్యచంద్రౌ నో విద్యుత్కోటయోగ్నిస్తథైవ చ || ౫౫ ||
ఏతస్య భాసా కోట్యంశ కోట్యంశో నాపి తే సమాః |
క్వచిద్విద్రుమసంకాశం క్వచిన్మరకతచ్ఛవి || ౫౬ ||
విద్యుద్భానుసమచ్ఛాయం మధ్యసూర్యసమం క్వచిత్ |
విద్యుత్కోటిమహాధారా సారకాంతితతం క్వచిత్ || ౫౭ ||
క్వచిత్సిందూర నీలేంద్రం మాణిక్య సదృశచ్ఛవి |
హీరసార మహాగర్భ ధగద్ధగిత దిక్తటమ్ || ౫౮ ||
కాంత్యా దావానలసమం తప్తకాంచన సన్నిభమ్ |
క్వచిచ్చంద్రోపలోద్గారం సూర్యోద్గారం చ కుత్ర చిత్ || ౫౯ ||
రత్నశృంగి సమాయుక్తం రత్నప్రాకార గోపురమ్ |
రత్నపత్రై రత్నఫలైర్వృక్షైశ్చ పరిమండితమ్ || ౬౦ ||
నృత్యన్మయూరసంఘైశ్చ కపోతరణితోజ్జ్వలమ్ |
కోకిలాకాకలీలాపైః శుకలాపైశ్చ శోభితమ్ || ౬౧ ||
సురమ్య రమణీయాంబు లక్షావధి సరోవృతమ్ |
తన్మధ్యభాగ విలసద్వికచద్రత్న పంకజైః || ౬౨ ||
సుగంధిభిః సమంతాత్తు వాసితం శతయోజనమ్ |
మందమారుత సంభిన్న చలద్ద్రుమ సమాకులమ్ || ౬౩ ||
చింతామణి సమూహానాం జ్యోతిషా వితతాంబరమ్ |
రత్నప్రభాభిరభితో ధగద్ధగిత దిక్తటమ్ || ౬౪ ||
వృక్షవ్రాత మహాగంధవాతవ్రాత సుపూరితమ్ |
ధూపధూపాయితం రాజన్మణిదీపాయుతోజ్జ్వలమ్ || ౬౫ ||
మణిజాలక సచ్ఛిద్ర తరలోదరకాంతిభిః |
దిఙ్మోహజనకం చైతద్దర్పణోదర సంయుతమ్ || ౬౬ ||
ఐశ్వర్యస్య సమగ్రస్య శృంగారస్యాఖిలస్య చ |
సర్వజ్ఞతాయాః సర్వాయాస్తేజసశ్చాఖిలస్య చ || ౬౭ ||
పరాక్రమస్య సర్వస్య సర్వోత్తమగుణస్య చ |
సకలా యా దయాయాశ్చ సమాప్తిరిహ భూపతే || ౬౮ ||
రాజ్ఞ ఆనందమారభ్య బ్రహ్మలోకాంత భూమిషు |
ఆనందా యే స్థితాః సర్వే తేఽత్రైవాంతర్భవంతి హి || ౬౯ ||
ఇతి తే వర్ణితం రాజన్మణిద్వీపం మహత్తరమ్ |
మహాదేవ్యాః పరంస్థానం సర్వలోకోత్తమోత్తమమ్ || ౭౦ ||
ఏతస్య స్మరణాత్సద్యః సర్వపాపం వినశ్యతి |
ప్రాణోత్క్రమణసంధౌ తు స్మృత్వా తత్రైవ గచ్ఛతి || ౭౧ ||
అధ్యాయ పంచకం త్వేతత్పఠేన్నిత్యం సమాహితః |
భూతప్రేతపిశాచాది బాధా తత్ర భవేన్న హి || ౭౨ ||
నవీన గృహ నిర్మాణే వాస్తుయాగే తథైవ చ |
పఠితవ్యం ప్రయత్నేన కల్యాణం తేన జాయతే || ౭౩ ||
ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే మహాపురాణే ద్వాదశస్కంధే ద్వాదశోధ్యాయః ||