Vinayaka Chavithi Vratham Pooja Procedure
Check Here for complete Ganapathyam-Ganesha Stotras
Complete Vinayaka Chavithi Vratham Pooja Procedure and story/Katha in English:
Items required for performing Vinayaka Chavithi pooja:
A Clay image of Lord Ganesha
Glass, udhdharani (the spoon for taking water), plate (small one to put the water as an
offering)
Kumkum – saffron
Turmeric
Sandal wood paste
Betel leaves, nuts
Pedestal
Mango leaves – To decorate the threshold and to put in the kalash (see picture)
Water – fetch after taking a bath
Two pieces of red cloth
Lamps and oil (sesame) or ghee (cow’s) for the lamp and wicks
Incense sticks
Camphor
Plate to light camphor
Fruits (esp bananas)
Flowers
Patra (leaves which are required for this pooja, see the list of leaves to be procured)
Modakams
For Madhuparkam – Mix a little of Cow Milk, Curd and Ghee
For Panchamrutam: Cow’s milk, curd, ghee and honey and sugar mixed
Palavelli
same benefit:
1. Machee patram – machi leaf
2. Bruhatee patram – Vaagudaaru leaf
3. Bilva patram – Bel (Maredu) leaf
4. Doorvaa yugmam – Grass(garike) leaf
5. Dattoora patram pujayaami – Datura (ummetta) leaf
6. Badaree patram – Gooseberry (Amla) leaf
7. Apaamarga patram – Achyranthus (Uttareni) Leaf
8. Tulasi Patram – Basil leaf
9. Choota patram – Mango (Mamidi) Leaf
10. Karaveera Patram – Nerium (ganneru) leaf
11. Vishnukranti patram – Evolvulus (Morning glory) leaf
12. Dhadimee patram – Pomegranate (daanimma) leaf
13. Devadaaru patram – Ashoka leaf
14. Maruvaka patram – Sweet marjorm leaf
15. Sindhoovara patram – Vitex plant (vavili) leaf
16. Jaajee patram – Jasmine (Jaji) leaf
17. Dandakee patram – Dandaki Leaf
18. Samee patram –Banyan (Marri )Leaf
19. Aswatha patram pujayaami – Peepal Leaf
20. Arjuna patram – Bridelia (Maddi) Leaf
21. Arka patram – Milk weed or swallorwart (jilledu) LeafPasupu Ganapthi Puja /Turmeric
This pooja is done to the Ganesh made with turmeric (called pasupu ganapati) so that there would be no vighnas (obstacles) during the main pooja. This is the pooja that has to be performed before doing any pooja irrespective of the god whom we are worshiping. As stated earlier this helps us to complete the pooja without any obstacles.
shuklaam baradharam vishnum
sasivarnam chathurbhujam
prasanna vadanam dhyaayeth
sarva vighnopa saanthayey
The above sloka is on Ganesh
deepathvam brahmarooposi
jyothishaam prabhuravanayah
saubhaagyam deyhi puthraamshcha
sarvaan kaamaamshchadeyhim
Then we alert all that we are going to invite the God, we do that by ringing the bell and reciting the below
gamanaardham thu rakshasaam
kuru ghamtaaravam thathra
devathaahvaana laamChanam
Then we have to do Achamana (if women do with namah)
om keyshavaaya svaahaa (take one spoon of water)
om naaraayanaaya svaahaa (take one spoon of water)
om maadhavaaya svaahaa (take one spoon of water)
then we go ahead and say the Govinda namesom govindhaaya namah,
om vishnavey namah,
om madhusoodhanaaya namah,
om thrivikramaaya namah,
om vaamanaaya namah,
om shreedharaaya namah,
om Rusheekeyshaaya namah,
om padhmanaabhaaya namah,
om daamodharaaya namah,
om samkarshanaaya namah,
om vaasudevaaya namah,
om pradhyumnaaya namah,
om anirudhdhaaya namah,
om purushoththamaaya namah,
om adhokshajaaya namah,
om naarasimhaaya namah,
om achyuthaaya namah,
om janaardhanaaya namah,
om upeymdhraaya namah,
om harayey namah,
om sri krishnaaya namah,
om sri Krishna parabrahmane namaha.
This ends the Govinda nama’s
shree lakshmee naaraayanaabhyaam namah,
umaa maheshvaraabhyaam namah,
vaanee hiranyagarbaabhyaam namah,
sachee purandharaabhyam namah,
arundhatee vashishtaabhyaam namah,
shree seethaa raamaabhyaam namah,
namassarveybhyo mahaajaneybhya,
ayam muhoorthassumuhorthasthu
sloka and put some akshinta on our backside.
eythey bhoomibhaarakaah
eytheyshaa mavirodeynaa
brahmakarma samaarabhey
Next we do pranayama reciting the below
om bhooh, om bhuvah, ogum suvah, om mahah, om janah om thapah, ogumm sathyam ,
om thathsavithurvareynyam bhargo devasya deemahi dhiyo yonah prachodhayaath,
om apojyothi rasomrutham brahma bhoorbuvassuvarom
shubhanakshathrey, shubhayogey, shubhakaraney, eyvamguna visheyshana vishishtaayaam, shubhathithau, shrimaan. gothrodbhavsya naamadeyyasya shrimaatha gothrodbhavsya naamadeyyasya dharmapathnee sameythasya asmaakam sahakutumbaanaam ksheyma sthairya dhairya vijaya abhaya, aayuraarogya aishvarya abhivrudhyartham dharmaardhakaamamoksha chathurvidha
phalapurushaardha sidhdhyartham dhana, kanaka, vasthu vaahanaadhi samrudhdhyartham puthrapauthraabhi vrudhdhyardham, sarvaapadhaa nivaaranaardham, sakalakaarya
vighnanivaaranaardham, sathsanthaana sidhyardham, puthrapouthrikaa naamsarvatho mukhaabhivrudhyardham, ishtakaamyaardha sidhdhyardham, sarvadevathaa svaroopinee
shree durgaambikaa preethyardham yaavadhbakthi dhyaana avaahanaadhi shodashopachaara poojaam karishyey.
mantras:
kantey rudhra ssamaashrithah
mooley thathrosthitho brahmaa
madhyey maathruganaa smruthaah
kukshau thu saagaraa
ssarvey sapthadhveepaa vasumdharaa
rugveydhotha yajurveydhas
saamaveydhohy atharvanahamgaishcha
sahithaa ssarvey kalashaambu samaashrithaah
godhaavari sarasvathinarmadey sindhu kaaveri
jaleysmin sannidhim kuru
mama dhurithakshayakaarakaah
kalashodhakeyna poojaadhravyaani
dhaivam aathmaanamcha samprokshya
om ganaanaamthva ganapathig havaamahey kavimkaveenaa mupamashrasthavam
jyeyshtaraajam brahmanaam brahmanaspatha anashshrunvannoothibhi sseedhasaadhanam
Then we have to do the following like give water for bath, offer a seat etc
dhyaayaami,aavaahayaami,
navarathna khachitha simhaasanam samarpayaami
( as we cannot offer a diamond studded thone we offer akshitalu to pasupu ganapathi only)shree mahaaganaadhipathayey namah
paadhayoh paadhyam samarpayaami
(sprinkle water on the pasupu ganapathi only for washing feet)
hasthayoh aarghyam samarpayaami
(sprinkle water on the pasupu ganapathi only for washing hand)
(sprinkle water on pasupu ganapathi only for doing achamya and bathing)
vasthrayugmam samarpayaami
(we offer akshitalu to pasupu ganapathi only)
dhivya shree chamdhanam samarpayaami
(sprinkle sandal wood paste on pasupu ganapathi only)
(we offer akshitalu to pasupu ganapathi only)
om sumukhaaya namah,
om eykadhanthaaya namah,
om kapilaaya namah,
om gajakarnikaaya namah,
om lambodharaaya namah,
om vikataaya namah,
om vighnaraajaaya namah,
om ganaadhipaaya namah,
om dhoomakeythavey namah,
om ganaadhyakshaaya namah,
om phaalachamdhraaya namah,
om gajaananaaya namah,
om vakrathumdaaya namah,
om shoorpakarnaaya namah,
om heyrambaaya namah,
om skamdhapoorvajaaya namah,
om sarvasidhdhi pradhaayakaaya namah,
om mahaaganaadhipathiyey namah
naavidha parimala pathra pushpa poojaam samrpayaamithen we have to light incense sticks and show it pasupu ganapathi reciting the following:
mahaaganaadhipathyeynamah
dhoopamaaghraapayaami
show the diya and recite the following
mahaaganaadhipathyeynamah
deepamaaghraapayaami
om bhoorbuvassuvah om thathsavithurvareynyam bhargodevasya deemahi dhiyoyonah prachodhayaath sathyamthvartheyna parishimchaami amruthamasthu amruthopastharanamasi shree
mahaaganaadhipathayey namah gudopahaaram niveydhayaami.
om praanaayasvaahaa,
om apaanaayasvaahaa,
om vyaanaaya svaahaa,
om udhaanaaya svaahaa
om samaanaaya svaahaa
madhyey madhyey paaneeyam samarpayaami.
light some camphor
neeraajanam dharshayaami.
jyeyshtaraajam brahmanaam brahmanaspatha anashshrunvannoothibhi sseedhasaadhanam
shree mahaaganaadhipathayey namah
suvarna mamthrapushpam samarpayaami
pradhakshina namaskaaraan samarpayaami
anayaa mayaa krutha yadhaashakthi poojaayacha shree mahaaganaadhipathih supreethah
suprasanno varadho bhavathu
Shodashopachara Puja:
How to perform Ganesh Chaturthi Pooja? Ganesh Chaturthi Pooja Vidhi, GaneshChaturthi Pooja Vidhanam:
paasankusa dharam devam dhyaayet siddhi vinaayakam||
uttamam ganaadhakshya vratam sampatkara Subham
bhaktaabhishtapradam tasmaat dhyaayatam vignanaayakam||
dhyaayet gajaananam devam taptakaamchanasannibham
chaturbhujam mahaakaayam sarvaabharanabhushitam||
Sree varasiddhi vinaayakam dhyaayaami
(Do Namaskara)
atraagaccha jagadvandya suraraajaarchitesvarah
anaadhanaadha sarvagna gowrigarbha samudbava||
Sree varasiddhi vinaayakam aavaahayaami
(Sprinkle some water with betel leaf at the foot of Ganesha Idol)
Mouktikeih pushparaageischa naanaa ratnairviraajitam
ratnasimhaasanam chaaru preetyardham pratigruhyataam ||
Sree varasiddhi vinaayaka aasanam samarpayaami
(Place a flower at the foot of Ganesha Idol)
Gowriputra namastaestu Sankarapriyanandana|
gruhaanaagyam mayaadattam gandapushpaakshateiryutam||
‘Sree varasiddhi vinaayakaaya arghyam samarpayaami
(Sprinkle water on the hands of the Ganesha Idol)
gajavakra namastestu sarvaabheeshtapradaayaka||
bhaktyaapaadam mayaadattam gruhaana dvaradaanana||
Sree varasiddhi vinaayakaaya paadyam samarpayaami
(Sprinkle water on the feet of the Ganesha Idol)
Anaadhanaadha sarvagna geervaana ganapoojitah
gruhaanaachamanam deva tubhyam dattam mayaaprabhoh||
Sree varasiddhi vinaayakaaya aachamaniiyam samarpayaami
(Sprinkle water on the Ganesha Idol)
madhuverkam gruhanaedam gajavaktra namostutae||
Sree varasiddhi vinaayakaaya madhuparkam samarpayaami
(Mix a little of Cow Milk, Curd and Ghee and offer this)
‘Snaanam panchaamruteirdeva gruhana gananaayaka|
anaadhanaadha sarvajana geervaana ganapoojita||
Sree varasiddhi vinaayakaaya panchaamruta snaanam samarpayaami
(Panchaamrutam means – Cow’s Milk, Curd from Cow’s milk, Cow’s Ghee, Honey and Sugar) – Mix all the above to make panchamrutam and sprinkle on the mount and then sprinkle some water)
Sloka|| Raktavastradvayam chaaru devayogyam cha mangalam||
Subhaprada gruhaana tvam lambodara heraatmaja|
Sree varasiddhi vinaayakaaya vastrayugmam samarpayaami
(Put two pieces of red cloth or a red flower around the Ganesha Idol)
Raajatam brahmasootram cha kaanchasamchottareeyakam||
gruhaana deva sarvajana bhaktaanaam ishtadaayaka ||
Sree varasiddhi vinaayakaaya yagynopaveetam samarpayaami
(Place around the idol – one string or wire of silver and one string or wire of Gold as yagnopaveetam and Uttareeyam. Alternately can place a thread made with 9 repeats each, or can place two flowers at the feet of the Idol)
chamdananaagaru karpuara kastoori kumkumaanvitam||
vilepanam surasreshta tvadardham pratigruhyataam||
Sree varasiddhi vinaayakam gamdhaan samarpayaami
(Apply sandalwood paste to the idol)
Akshataan dhavalaan divyaan saaliayaan tamdulaan Subhaan||
gruhaan paramaananda shambhuputra namostutae||
Sree varasiddhi vinaayakaaya alamkaranaardham akshataan samarpayaami
(Sprinkle saffron rice on the idol)
Sloa|| sugandhini cha pushpaani vaatakunda mukhaani cha|
Ekavimsati patraani gruhaana gananaayaka||
(Take the leaves for the Puja and place them at the idol (near the body part as mentioned with every line) for every one line of the flowing Adhanga Pooja – Puja for every Anga or Body Part)
om ganesaaya namaha paadou pujayaami – Legs
om ekadamtaaya namaha gulbhow pujayaami – Ankles
om Soorpakarnaaya namaha jaanunee pujayaami – Knee
om vignaraajaaya namaha janghae pujayaami – Calfs
om aguvaahanaaya namaha oorooh pujayaami – Thighs
om herambaaya namaha katim pujayaami – Buttocks
om lambodaraaya namaha udaram pujayaami – Stomach
om gananaadhaaya namaha naabhim pujayaami – Navel
om ganesaaya namaha hrudayam pujayaami – Chest
om sthoolakanthaaya namaha kantham pujayaami – Throat
om skamdaagrajaaya namaha skandow pujayaami – Shoulders
om pasahastaaya namaha hastow pujayaami – Hands
om gajavaktraaya namaha vaktram pujayaami – Face
om vignahantrae namaha netrow pujayaami – Eyes
om soorpakarnaaya namaha karnow pujayaami – Ears
om phaalachandraaya namaha lalaatam pujayaami – Forehead
om sarvesvaraaya namaha Sirah pujayaami – Head
om vignaraajaaya namaha sarvaanyamgaani pujayaami – Whole Body
Take the leaves for pooja; start reading each line and offer the respective leaf to the lord. If unable to get various leaves, can continue this puja with either just tulasi leaves or akshata or flowers:
Sumukhaaya namah – machee patram pujayaami
Gannadhipaaya namah – bruhatee patram pujayaami
Umaputraya namah – bilva patram pujayaami
Gajaananaaya namah –doorvaa yugmam pujayaami
Harasoonavey namah –dattoora patram pujayaami
Lambodaraaya namah –badaree patram pujayaami
Guhaagrajaaya namah –apaamarga patram pujayaami
Gajakarnaaya namah –tulasee patram pujayaami
Ekadantaaya namah –choota patram pujayaami
Vikataaya namah –karaveera patram pujayaami
Bhinnadantaaya namah –Vishnukranti patram pujayaami
Vatavey namah –dhadimee patram pujayaami
Sarvesvaraaya namah –devadaaru patram pujayaami
Phaalachandraaya namah –maruvaka patram pujayaami
Haeranbaaya namah –Sindhoovara patram pujayaami
Soorpakarnaaya namah –jaajee patram pujayaami
Suraagrajaaya namah –dandakee patram pujayaami
Ibhavaktraaya namah –samee patram pujayaami
Vinayakaaya namah –aswatha patram pujayaami
Surasevitaaya namah –arjuna patram pujayaami
apilaaya namah –arka patram pujayaami
Sree ganeshaaya namah –ekavinsati patrani pujayaami
Upacharas :
Dasangam guggulopetamsugandham sumanoharam
Umaasuta namastubhyam – gruhana varado bhava
Sree vara siddhi vinaayakaaya namaha Dhoopamaaghraapayaami
Light a set of Incense sticks and show to the lord
Saajyam trivarti samyuktam vahninaadyotitam mayaah
Gruhana mangala deepameesaputra namostute
Sree varasiddhi vinaayakaaya namaha deepam darsayaami
Show the deepam (lamp) to the Ganesh murti
Sugandhaan sukrutamschiava modakan ghrutapachitaan
Naivedyam gruhyatam deva chanamudgai prakalpitaan
Bhakshyam bhojyancha lehyancha choshyam paneeyamevmacha
Idam gruhana naivedyam mayadattam vinayaka
Sree varasiddhi vinaayakaaya namaha naivedyam samarpayaami
Place all the modakams prepared in a plate, sprinkle water on them and offer them to the ganesha murti
Muktaachoorna samyuktam tamboolam pratigruhyataam
Sree varasiddhi vinaayakaaya namaha tamboolam samarpayaami
Place tamboolam and offer (Tamboolam – take 3 betel leaves, clean them, place a flower and nut on these leaves)
Bhoomyaan sthitaani bhagavan sweekurushya vinayaka
Sree varasiddhi vinaayakaaya namaha suvarna mantra pushpaani samarpayaani Place flowers at the ganesh murti
Neetraajanam mayaadattam gruhana varado bhava
Light camphor and offer aarti to the murti
DOORVAYUGMA POOJA (PUJA WITH GRASS BLADES):
Om Ganadhipataye namaha doorvaayugmam pujayaami
Om umaputraaya namaha doorvaayugmam pujayaami
Om Akhuvaahanaaya namaha doorvaayugmam pujayaami
Om vinaayakaaya namaha doorvaayugmam pujayaami
Om Eesaputraaya namaha doorvaayugmam pujayaami
Om Sarvasiddhipradaaya namaha doorvaayugmam pujayaami
Om Ekadantaaya namaha doorvaayugmam pujayaami
Om Ibhavaktraaya namaha doorvaayugmam pujayaami
Om Mooshikavaahanaaya namaha doorvaayugmam pujayaami
Om Kumaaraguruve v namaha doorvaayugmam pujayaami
Ganaadhipa namastestu umaputraghanaasanaha
Vinaayakesa tanaya sarvasiddhi pradaayaka
Ekadantaika vadana tadhaa mooshika vahana
Kumara gurave tubhyamarpayaami sumaanjalim
Sree varasiddhi vinaayakaaya namaha mantrapushpam samarpayaami Offer the flower to the murti
Gandhapushpaakshatairyukatam pratastham paapanaasana
Sree varasiddhi vinaayakaaya namaha punararghyam samarpayaami
Nirvighnam Kurume deva sarva kaaryeshu sarvada
Do namaskara
Take flowers and akshata in hand and circumambulate 3 times (in clock wise direction) before the murti, reading the following sloka:
Yaanikaanicha paapaani janmantara krutaanicha
Taani taani pransyanti pradakshana padae padae
Paapoham paapakarmaaham paapaatmaa papa sambhavaah
Traahimam krupayaa deva saranaagata vatsala
Anyadha saranam naasti twameva saranam mamah
Tasmaat kaarunyabhaavena raksha raksha vinaayaka
Sree varasiddhi vinaayakaaya namaha aatmapradakhanam samarpayaamiNow place the flowers and akshata on the murti and resume the puja
Prardhana:
Tondamunekadantamu torapu bojjayu vamahastamun
Medugamroyu gajjelun mellani choopulu mandahaasamun
Kondoka gujju roopamuna korina vidyalanellanojjayai undedi
Parvateetanaya oyi ganaadhipa ninu mrokkedan
Phalitamuneeyumayya ninu praadhana chesedanekadanta maa
Valpati chethi kanthamuna, vaakkunaneppudu baayakundumee
Talapuna ninnu vededanu daiva ganaadhipa! Loka naayaka!
Talachitine haerambuni talachina naa vighnamulanu tolaguta noragun
Atukulu kobbari pelukulu chiti bellamu naanubraalu cherukurasambun
Nitalakshunagra sutunaku patutaramuna vindu chetu praardintu madin
Great sage called Sutha once narrated the story of how vinayaka was born, what is the dosha that comes when we see the moon on vinayaka chaviti and the remedy from the dosha.
Vinayaka Chavithi Story:
Once there lived a demon king by the name of Gajasura, he was named so because had the form of an elephant(GAJA). He performed great penance(tapasya) for lord Shiva. Shiva who
was pleased with the penance came to him and offered him a boon(vara). That demon prayed lord Shiva as soon as he saw him and then prayed that “ hey lord, I would ask you stay in my stomach” as boon. Lord Shiva known for his love towards the followers agreed and stayed in the stomach of the Gajasura.
Lord Vishnu along with other deities like Indira, Brahma etc hatched a plan of getting Shiva back. As a part of the plan they decorated Nandi( the bull) as Gangireddu( this is a part of Andhra/Telangana tradition wherein bulls are decorated, trained to make movements according to the music) and gods were disguised as musical instrument players where all the gods took up different musical instruments. With everything ready all of them went to the capital city of the demon Gajasura.
In the city , they started the show of making the bull move to their music and it was magnificent and started pulling huge crowds. The fame of the Bull play reached Gajasura and he summoned them to his court. In the court all the gods made Nandi play beautifully by which Gajasura was impressed and asked the band to go ahead and ask for anything and he would for sure give them. Listening to that Vishnu said that the Gangieddu was no other than Nandi the vehicle of Shiva and they were here for Shiva.
Knowing the arrival of Lord Shiva, Parvati feels relieved and happy. She performs abhyangana snana ( this is a form of bath taken by applying oil to the whole body massage until the whole oil gets into the body and then apply sunnipindi(flour) called “Nalugu “ to body and rub so that the flour peels of taking all the dust ). While performing the bath she prepares a boy with the flour and instills life into it . The child is born and she asks him to be guard at the front door as long as she is bathing and tell him not to let anyone enter the house.
Vighna : Means some obstacle that would come for any work we would want to do before the work it self gets started. That is you will get lot of troubles before you start the work and finally you will not be able to complete the work. Vighnas will never allow you to finish the work as expected by you.
Vighnas.
pradakshina to his parents. Because of the affect of the mantra and pradakishna, Kumaraswamy always sees his borther Ganesh to finish the bath and leave as he tries to enter for a bath in any of the holy river.
Kumaraswamy returns to kailasam and tells his father to forgive him of his ignorance in recognizing his elder brothers capability and requests him to place Ganesha as the Head of Vighnas.
ganesh chaturdi or vinayaka chaviti.
(blamed) (Neelapaninda causing pain to them, i.e.the one who would look Moon will be held responsible for the bad deed or crime that they have not committed)”.
give if he tries to do it he refrains himself. Knowing this Swahadevi the wife of lord Agni, tries to bring happiness to her husband, transforms herself to look like the wives of the sages and spends time with her husband. Swahadevi transforms to look like the wives of six sages except for Arundhati (the famous sati) .The seven sages by chance see this and think that it is their wives that are present with lord Agni and leave their wives. This was the result of the wives
seeing the Moon after the curse of Parvati.
whole story and adviced him not to see the moon today as it was vinayakchaviti. Krishna made this matter to be known to all the people of his kingdom and he also was careful not to look at moon. Krishna loves to drink milk and so goes to the cow yard and milks the cow and when he is about to drink the milk, he sees the reflection of moon in it. He immediately remembers what Narada had said and prepares himself to face the false allegation he might be dragged into.
Sun. The speciality of the diamond being, it gives out eight kgs of gold every day. Then Krishna asks Satrajit to give to the king for the best use for the welfare of the people. But Satrajit refuses and Krishna lets it go.
cave of the bear.
Vinayaka Chavithi Vratham Pooja Procedure in Telugu:
వినాయక చవితి పూజా విధానం కథ:
శివపార్వతుల ముద్దుల తనయుడు వినాయకుడు. ఆ స్వామిని తలచుకుంటే చాలు తలపెట్టిన కార్యక్రమం ఏదైనా ఎలాంటి విఘ్నం లేకుండా విజయం సాధిస్తుంది. ఏటా భాద్రపద చవితి నాడు ప్రతి ఇంట్లో పాలవెల్లి కట్టి గణేషుని పూజించి, వీధుల్లో పందిళ్లు వేసి సంబరంగా వినాయక నవరాత్రులను జరుపుకోవడం ఆనాదిగా వస్తున్న ఆచారం. ఏ కార్యంలోనైనా ప్రథమ పూజలందుకునే వినాయకుడంటే అందరికి ఎంత భక్తిభావమో, తన భక్తుల పట్ల గణపతికి కూడా వల్లమాలిన వాత్సల్యం. ఆ స్వామి రూపం, ఆ స్వామి నామాలు మనకు ఎన్నో విషయాలను ప్రబోధిస్తాయి. హిందువులకు తొలి పండుగ వినాయకచవితే. ప్రతీవారు తమ ఇంట్లో స్వామిని పూజిస్తారు. వినాయక వ్రతం, పూజా విధానం ఎలా చేయాలో పండితులు చెబుతున్నారు.
భాద్రపద శుద్ధ చవితి రోజున విఘ్నేశ్వరుడు పుట్టిన రోజని కొందరు, గణాధిపత్యం పొందిన రోజని ఇంకొందరు భావిస్తారు. మహేశ్వరాది దేవతా గణాలకు గణపతి ప్రభువు. అంటే సకలదేవతలకు ఆయనే ప్రభువన్న మాట
వినాయక చవితి రోజున ప్రాతఃకాలమే లేచి ఇంటిని శుభ్రం చేయాలి. తర్వాత తలంటు స్నానం చేసి ఉతికిన వస్త్రాలను ధరించాలి. మామిడాకులు తోరణాలు కట్టి, ఇంటిని అలంకరించారు. ఓ పీటకు పసుపు రాసి ఇంటికి ఈశాన్య భాగంలో లేదా ఉత్తర దిక్కులో ఉంచాలి. ఓ పళ్లెంలో బియ్యంవేసి వాటిపై తమలపాకులు పెట్టుకోవాలి. అగరువత్తులు వెలిగించి, దీపారాధన తర్వాత..
ఓం దేవీంవాచ మజనయంత దేవాస్తాం విశ్వరూపా: పశవో వదంతి
సానో మంద్రేష మూర్జం దుహానాధే నుర్వాగాస్మానుప సుష్టుతైత్తు అయం ముహూర్తస్సుముహూర్తోస్తు’
శ్లోకం: య శ్శివో నామరూపాభ్యాం యా దేవీ సర్వ మంగళా తయో స్సంస్మరణా త్సుంసాం సర్వతో జయమంగళం అని చదవాలి. పీటపై వినాయక ప్రతిమను ఉంచి, పాలవెల్లికి పసుపు రాసి, కుంకుమతో బొట్టు పెట్టి విగ్రహం తలపై వచ్చేలా దాన్ని వేలాడదీయాలి. దీనిపై పత్రి వేసి నలువైపులా మొక్కజొన్న పొత్తులు, పళ్లతో అలంకరించాలి. ఉండ్రాళ్లు, కుడుములు, పాయసం, గారెలు, పులిహోర, మోదకులు, జిల్లెడుకాయలు మొదలైన పిండివంటలు సిద్దం చేసుకోవాలి. రాగి లేదా ఇత్తడి పాత్రను తీసుకుని పసుపు రాసి, అందులో నీళ్లువేసి, పైన టెంకాయ, జాకెట్టు ఉంచి కలశం ఏర్పాటు చేయాలి.
పూజకు కావాల్సిన సామాగ్రి:
పసుపు, కుంకుమ, గంధం, అగరవత్తులు, కర్పూరం, తమలపాకులు, పూలు, అరటిపండ్లు, కొబ్బరికాయలు, బెల్లం, తోరం, కుందులు, నెయ్యి, నూనె, వత్తలు, 21 రకాల పత్రి, ఉద్దరిణ, నైవేద్యాలు.
పూజా విధానం:
ఓం కేశవాయ స్వాహాః, ఓం నారాయణాయ స్వాహాః, ఓం మాధవాయ స్వాహాః అని మూడుసార్లు చేతిలో నీరు వేసుకొని ఆచమనం చేసుకోవాలి. అనంతరం
ఈ కింది శ్లోకాలను ఉచ్చరించాలి. గోవిందాయ నమః, విష్ణవే నమః, మధుసూదనాయ నమః, త్రివిక్రమాయ నమః, వామనాయ నమః, శ్రీధరాయ నమః, హృషీకేశాయ నమః, పద్మనాభాయ నమః, దామోదరాయ నమః, సంకర్షణాయ నమః, వాసుదేవాయ నమః, ప్రద్యుమ్నాయ నమః, అనిరుద్దాయ నమః, పురుషోత్తమాయ నమః, అధోక్షజాయ నమః, నారసింహాయ నమః, అచ్యుతాయ నమః, ఉపేంద్రాయ నమః, హరయే నమః, శ్రీ కృష్ణాయ నమః, శ్రీకృష్ణ పరబ్రహ్మణే నమః
ఈ కింది మంత్రాన్ని చెబుతూ కుడి చేతితో అక్షంతలు దేవునిపై చల్లాలి.
ఓం శ్రీలక్ష్మీ నారాయణాభ్యాం నమః, ఓం ఉమామహేశ్వరాభ్యాం నమః, ఓం వాణీ హిరణ్యగర్భాభ్యాం నమః, ఓం శచీపురందరాభ్యాం నమః, ఓం అరుంధతీ వశిష్ఠాభ్యాం నమః, ఓం శ్రీ సితారామాభ్యాం నమః, నమస్సర్వేభ్యోం మహాజనేభ్యః అయం ముహూర్త స్సుముహూర్తోస్తు
భూతోచ్చాటన:
ఉత్తిష్టంతు భూతపిశాచాః ఏతే భూమి భారకాః ఏతాషామవిరోధేనబ్రహ్మకర్మ సమారభే అనే మంత్రాన్ని చదువుతూ అక్షతలు తలపై నుంచి వెనుక వేసుకొవాలి.
ప్రాణాయామం: ఓం భూః, ఓం భువః, ఓగ్ సువః, ఓం మహాః, ఓం జనః, ఓం తపః, ఓగ్ సత్యం, ఓం తత్సవితుర్వరేణ్యం భర్గోదేవస్య ధీమహి ధియోయోనః ప్రచోదయాత్, ఓమా పోజ్యోతీరసోమృతం బ్రహ్మభూర్భువస్సువరోమ్
అపవిత్రః పవిత్రోవా సర్వావస్థాంగతోపినా యః స్మరేద్వై విరూపాక్షంస బాహ్యాభ్యంతరశ్శుచిః అని నాలుగు దిక్కులా ఉద్ధరనితో నీళ్లు చల్లి శుద్ధిచేయాలి.
సంకల్పం:
మమ ఉపాత్త సమస్త దురితక్షయ ద్వారా శ్రీ పరమేశ్వర ప్రీత్యర్ధం శుభేశోభనే ముహూర్తే, శ్రీ మహావిష్ణోరాజ్ణాయా ప్రవర్తమానస్య అద్య బ్రాహ్మణ: ద్వితీయపరార్ధే, శ్వేతవరాహకల్పే, వైవస్వత మన్వంతరే, కలియుగే, ప్రథమపాదే, జంబూ ద్వీపే, భరతవర్షే, భరతఖండే, మేరోర్ధక్షిణదిగ్భాగే, …….. నదీ సమీపే……… ( శ్రీ శైలస్య) నివాసిత గృహే అస్మిన్ వర్తమాన వ్యావహారిక, చాంద్రమానేన శ్రీ వికారినామ సంవత్సరే, దక్షిణాయనే, వర్ష ఋతౌ, (భాద్రపద) మాసే, (శుక్ల) పక్షే, (చతుర్థ్యాం) తిథి ఇందు వాసరే, శుభ నక్షత్రే, శుభయోగే శుభకరణే, ఏవంగుణ విశేషేణ విశిష్టాయాం, శుభతిధౌ శ్రీమాన్………… గోత్ర: ……….నామధేయ (వారివారి గోత్రం, పేరు చదువుకోవాలి) ధర్మపత్నీ……………… సమేతోహం సకుటుంబస్య క్షేమస్ధైర్య విజయ అభయ ఆయురారోగ్య ఐశ్వర్యాభి వృధ్హ్యర్ధం, ధర్మార్ధ కామ మోక్ష చతుర్విధ ఫల పురుషార్ధ సిద్ద్యర్ధం, పుత్రపౌత్రాభివృద్ధ్యర్ధం సకలకార్యేషు సర్వదా దిగ్విజయసిద్ధ్యర్ధం, శ్రీ వరసిద్ధి వినాయక దేవతా ముద్ధిస్య శ్రీ వరసిద్ధి వినాయక దేవతాపూజాం కరిష్యే అదౌ నిర్విఘ్న పరిసమాప్త్యర్ధం శ్రీ మహాగణాధిపతి పూజాం కరిష్యే అంటూ కుడిచేయి ఉంగరం వేలితో నీళ్లు ముట్టుకోవాలి.
భవసంచిత పాపౌఘ విధ్వంసన విచక్షణమ్ విఘ్నాంధకార భాస్వంతం విఘ్నరాజ మహంభజే
ఏకదంతం శూర్పకర్ణం గజవక్త్రం చతుర్భుజం పాశాంకుశధరం దేవమ్ ధ్యాయేత్సిద్ధి వినాయకమ్
ఉత్తమం గణనాథస్య వ్రతం సంపత్కరం శుభం భక్తాభీష్టప్రదం తస్మాత్ ధ్యాయేత్తం విఘ్ననాయకం
షోడశోపచార పూజ:
ధ్యాయేత్గజాననం దేవం తప్తకాంచనసన్నిభం, చతుర్భుజం మహాకాయం సర్వాభరణ భూషితం. శ్రీ మహా గణాధిపతయే నమః ధ్యాయామి
అత్రాగచ్చ జగద్వంద్య సురరాజార్చితేశ్వర అనాథనాథ సర్వజ్ఞ గౌరీగర్భ సముద్బవ.. ఆవాహయామి:
మౌక్తికైః పుష్యరాగైశ్చ నానారత్నైర్విరాజితం రత్నసింహాసనంచారు ప్రీత్యర్థం ప్రతి గృహ్యాతాం.. ఆసనం సమర్పయామి:
గౌరీపుత్ర నమస్తేస్తు శంకర ప్రియనందన గృహాణార్ఘ్యం మయాదత్తం గంధ పుష్పాక్షతైర్యుతం.. ఆర్ఘ్యం సమర్పయామి:
గజవక్త్ర నమస్తేస్తు సర్వాభీష్ట ప్రదాయక భక్త్యాపాద్యం మయాదత్తం గృహాణ ద్విరదానన.. పాద్యం సమర్పయామి:
అనాథనాథ సర్వజ్ఞ గీర్వాణ వరపూజిత గృహాణాచమనం దేవ, తుభ్యం దత్తంమయా ప్రభో.. ఆచమనీయం సమర్పయామి:
దధిక్షీర సమాయుక్తం థామద్వాజ్యేన సమన్వితం మధుపర్కం గృహాణేదం గజవక్త్రం నమోస్తుతే.. మధుపర్కం సమర్పయామి:
గంగాదిసర్వతీర్థేభ్యః ఆహృతైరమలిర్ణలైః స్నానం కురుష్వభగవానుమాపుత్ర నమోస్తుతే.. శుద్దోదక స్నానం సమర్పయామి:
రక్తవస్త్రద్వయం చారు దేవయోగ్యంచ మంగళం శుభప్రదం గృహాణత్వం లంబోదరహరాత్మజ..వస్త్రయుగ్మం సమర్పయామి:
రాజితం బహ్మసూత్రంచ కాంచనం చో త్తరీయకం గృహాణ సర్వదేవజ్ఞ భక్తానామిష్టదాయక.. యజ్ఞోపవీతం సమర్పయామి:
చంద నాగరు కర్పూర కస్తూరీ కుంకుమాన్వితం విలేపనం సురశ్రేష్ఠ ప్రీత్యర్థం ప్రతిగృహ్యాతాం.. గంధాన్ సమర్పయామి:
అక్షతాన్ ధవళాన్ దివ్యాన్ శాలీయాంస్తండులాన్ శుభాన్, గృహాణ పరమానంద ఈశపుత్ర నమోస్తుతే.. అక్షతాన్ సమర్పయామి:
సుగంధాని సుపుష్పాణి జాజీకుంద ముఖానిచ ఏక వింశతి పత్రాణి సంగృహాణ నమోస్తుతే.. పుష్పాణి పూజయామి:
గణేశాయ నమః – పాదౌ పూజయామి
ఏకదంతాయ నమః – గుల్ఫౌ పూజయామి
శూర్పకర్ణాయ నమః – జానునీ పూజయామి
విఘ్నరాజాయ నమః – జంఘే పూజయామి
అఖువాహనాయ నమః – ఊరూ పూజయామి
హేరంబాయ నమః – కటిం పూజయామి
లంబోదరాయ నమః – ఉదరం పూజయామి
గణనాథాయ నమః – నాభిం పూజయామి
గణేశాయ నమః – హృదయం పూజయామి
స్థూలకంఠాయ నమః – కంఠం పూజయామి
గజవక్త్రాయ నమః – వక్త్రం పూజయామి
విఘ్నహంత్రే నమః – నేత్రం పూజయామి
శూర్పకర్ణాయ నమః – కర్ణౌ పూజయామి
ఫాలచంద్రాయ నమః – లలాటం పూజయామి
సర్వేశ్వరాయ నమః – శిరః పూజయామి
విఘ్నరాజాయ నమః – సర్వాణ్యంగాని పూజయామి
ఏకవింశతి పత్రపూజ:
ఏకవింశతి పత్రపూజ: 21 రకాల పత్రాలతో పూజించాలి.
సుముఖాయనమః – మాచీపత్రం పూజయామి,
గణాధిపాయ నమః – బృహతీపత్రం పూజయామి।
ఉమాపుత్రాయ నమః – బిల్వపత్రం పూజయామి,
గజాననాయ నమః – దుర్వాయుగ్మం పూజయామి
హరసూనవేనమః – దత్తూరపత్రం పూజయామి,
లంబోదరాయనమః – బదరీపత్రం పూజయామి,
గుహాగ్రజాయనమః – అపామార్గపత్రం పూజయామి,
గజకర్ణాయనమః – తులసీపత్రం పూజయామి,
ఏకదంతాయ నమః – చూతపత్రం పూజయామి,
వికటాయ నమః – కరవీరపత్రం పూజయామి,
భిన్నదంతాయ నమః – విష్ణుక్రాంతపత్రం పూజయామి,
వటవేనమః – దాడిమీపత్రం పూజయామి,
సర్వేశ్వరాయనమః – దేవదారుపత్రం పూజయామి,
ఫాలచంద్రాయ నమః – మరువకపత్రం పూజయామి,
హేరంబాయనమః – సింధువారపత్రం పూజయామి
శూర్పకర్ణాయనమః – జాజీపత్రం పూజయామి,
సురాగ్రజాయనమః – గండకీపత్రం పూజయామి,
ఇభవక్త్రాయనమః – శమీపత్రం పూజయామి,
వినాయకాయ నమః – అశ్వత్థపత్రం పూజయామి,
సురసేవితాయ నమః – అర్జునపత్రం పూజయామి,
కపిలాయ నమః – అర్కపత్రం పూజయామి,
శ్రీ గణేశ్వరాయనమః – ఏకవింశతి పత్రాణి పూజయామి.
అష్టోత్తర శతనామ పూజావళి:
Check here for Chanting గణేశ అష్టోత్తర శత నామావళి
అనేక దంతం భక్తానాం ఏకదంతముపాస్మహే
సుగంధాసుకృతాంశ్చైవమోదకాన్ ఘృతపాచితాన్, నైవేద్యం గృహ్యతాంచణముద్దేః ప్రకల్పితాన్, భక్ష్యం చ లేహ్యంచ చోష్యం పానీయమేవచ, ఇదం గృహాణ నైవేద్యం మయాదత్తం వినాయక.. నైవేద్యం సమర్పయామి.
సచ్చిదానంద విఘ్నేశ పుష్కరాని ధనానిచ, భూమ్యాం స్థితాని భగవాన్ స్వీకురుష్వ వినాయక.. సువర్ణపుష్పం సమర్పయామి.
పూగీఫల సమాయుక్తం నాగవల్లీ దళైర్యుతం, కర్పూర చూర్ణసంయుక్తం తాబూలం ప్రతిగృహ్యతాం.. తాంబూలం సమర్పయామి.
ఘృతవర్తి సహస్రైశ్చ శకలైస్థితం నీరాజనం మయాదత్తం గృహాణవరదోభవ.. నీరాజనం సమర్పయామి.
అథ దూర్వాయుగ్మ పూజా.. గణాధిపాయ నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
ఉమాపుత్రాయ నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
అఖువాహనాయ నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
వినాయకాయ నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
ఈశపుత్రాయ నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
సర్వసిద్ది ప్రదాయకాయ నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
ఏకదంతాయ నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
ఇభవక్త్రాయ నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
మూషిక వాహనాయ నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
కుమారగురవే నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
ఏకదంతైకవదన తథామూషిక వాహనాయ నమః దూర్వాయుగ్మం పూజయామి.
కుమారగురవే తుభ్యం అర్పయామి సుమాంజలిం మంత్రపుష్పం సమర్పయామి.
నమస్కారం, ప్రార్థన:
ప్రదక్షిణం కరిష్యామి సతతం మోదకప్రియ నమస్తే విఘ్ననాశన.. ప్రదక్షిణ నమస్కారాన్ సమర్పయామి,
అర్ఘ్యం గృహాణ హేరంబ సర్వ భద్ర ప్రదాయక గంధ పుష్పాక్షతైర్యుక్తం పాత్రస్థం పాపనాశన.. పునరర్ఘ్యం సమర్పయామి,
ఓం బ్రహ్మవినాయకాయ నమః
నమస్తుభ్యం గణేశాయ నమస్తే విఘ్ననాశన, ఈప్సితంమే వరం దేహి వరత్రచ పరాంగతిమ్.
వినాయక నమస్తుభ్యం సంతతం మోదక ప్రియ.. నిర్విఘ్నం కురుమే దేవ సర్వ కార్యేషు సర్వదా.
వినాయక వ్రత కథ:
వ్రతకథ చెప్పుకునే ముందు కొన్ని అక్షతలు చేతిలో ఉంచుకోవాలి. కథ పూర్తయిన తరవాత వాటిని శిరసుపై వేసుకోవాలి. పూర్వం చంద్రవంశానికి చెందిన ధర్మరాజు దాయాదుల వల్ల రాజ్యాన్ని, సిరిసంపదలన్నీ పోగొట్టుకున్నాడు. భార్య, తమ్ములతో వనవాసం చేస్తూ ఒకనాడు నైమిశారణ్యానికి చేరుకున్నాడు. అక్కడ శౌనకాది రుషులకు అనేక పురాణ రహస్యాలను బోధిస్తున్న సూతమహామునిని దర్శించి ‘రుషివర్యా, మేము రాజ్యాధికారాన్నీ సమస్త వస్తు వాహనాలనూ పోగొట్టుకున్నాం. ఈ కష్టాలన్నీ తీరి, పూర్వవైభవం పొందేలా ఏదైనా సులభమైన వ్రతాన్ని చెప్పండి’ అని ప్రార్థించాడు. అప్పుడు సూతుడు ధర్మరాజుకు… వినాయకవ్రతం చేస్తే కష్టాలు తొలగిపోయి, సమస్త సౌఖ్యాలూ కలుగుతాయంటూ ఇలా చెప్పసాగాడు.
‘ఒకసారి కుమారస్వామి పరమశివుణ్ణి దర్శించి ‘తండ్రీ! మానవులు ఏ వ్రతం చేయడం వలన వంశవృద్ధిని పొంది, సమస్త కోరికలూ తీరి, సకల శుభాలనూ విజయాలనూ వైభవాలనూ పొందగలుగుతారో అటువంటి వ్రతాన్ని చెప్పండి’ అని కోరాడు. అందుకు శివుడు ‘నాయనా! సర్వసంపత్కరం, ఉత్తమం, ఆయుష్కామ్యార్థ సిద్ధిప్రదమూ అయిన వినాయక వ్రతమనేదొకటుంది. దీన్ని భాద్రపద శుద్ధ చవితినాడు ఆచరించాలి. ఆరోజు ఉదయమే నిద్రలేచి, స్నానం చేసి, నిత్యకర్మలు నెరవేర్చుకుని తమ శక్తిమేరకు బంగారంతోగానీ, వెండితోగానీ లేదా మట్టితోగానీ విఘ్నేశ్వరుడి బొమ్మను చేసి, తమ ఇంటికి ఉత్తర దిక్కులో బియ్యాన్ని పోసి మండపాన్ని నిర్మించి, అష్టదళ పద్మాన్ని ఏర్పరచాలి. అందులో గణేశుని ప్రతిమను ప్రతిష్ఠించాలి. అనంతరం శ్వేతగంధాక్షతలు, పుష్పాలు, పత్రాలతో పూజించి, ధూపదీపాలను, వెలగ, నేరేడు మొదలైన ఫలములను, రకమునకు ఇరవైఒకటి చొప్పున నివేదించాలి. నృత్య, గీత, వాద్య పురాణ పఠనాదులతో పూజను ముగించి, యథాశక్తి వేదవిదులైన బ్రాహ్మణులకి దక్షిణ, తాంబూలాదులు ఇవ్వాలి.
బంధుజనంతో కలిసి భక్ష్య భోజ్యాదులతో భోజనం చేయాలి. మరునాడు ఉదయం స్నానసంధ్యలు పూర్తిచేసుకుని గణపతికి పునఃపూజ చేయాలి. ఈ విధంగా ఎవరైతే వినాయక వ్రతాన్ని చేస్తారో వాళ్ళకి గణపతి ప్రసాదం వలన సకల కార్యాలూ సిద్ధిస్తాయి. అన్ని వ్రతాల్లోకీ అత్యుత్తమమైన ఈ వ్రతం త్రిలోక ప్రసిద్ధమై దేవ ముని గంధర్వాదులందరిచేతా ఆచరింపబడింది’అని పరమశివుడు కుమారస్వామికి చెప్పాడు.
కనుక ధర్మరాజా, నువ్వు కూడా ఈ వ్రతాన్ని ఆచరించినట్లయితే- నీ శత్రువులను జయించి సమస్త సుఖాలనూ పొందుతావు. గతంలో విదర్భ యువరాణి దమయంతి ఈ వ్రతం చేయడం వల్లనే… తాను ప్రేమించిన నలమహారాజును పెళ్లాడ గలిగింది. శ్రీకృష్ణుడంతటివాడు ఈ వ్రతం చేయడం వల్లనే శమంతకమణితోబాటుగా జాంబవతీ సత్యభామలనే ఇద్దరు కన్యామణులను కూడా పొందగలిగాడు. ఆ కథ చెబుతాను విను’ అంటూ ఇలా చెప్పసాగాడు.
పూర్వం గజముఖుడయిన గజాసురుడు శివుడి కోసం తపస్సు చేశాడు. అతని తపస్సునకు మెచ్చి పరమేశ్వరుడు ప్రత్యక్షమై వరం కోరుకోమన్నాడు. గజాసురుడు ‘స్వామీ నువ్వు నా ఉదరమందే నివసించాలి’ అని కోరాడు. దాంతో భక్తసులభుడైన శివుడు అతడి కుక్షియందు ఉండిపోయాడు. జగన్మాత పార్వతి భర్తను వెదుకుతూ ఆయన గజాసురుని కడుపులో ఉన్నాడని తెలుసుకుంది. ఆయన్ను దక్కించుకునే ఉపాయం కోసం శ్రీమహావిష్ణువును ప్రార్థించినది. శ్రీహరి బ్రహ్మాది దేవతలను పిలిపించి చర్చించాడు. గజాసుర సంహారానికి గంగిరెద్దు మేళమే తగినదని నిర్ణయించారు. నందీశ్వరుణ్ణి గంగిరెద్దుగా అలంకరించారు. బ్రహ్మాది దేవతలందరూ తలకొక వాయిద్యాన్ని ధరించారు. మహావిష్ణువు చిరుగంటలు, సన్నాయిలు ధరించాడు. గజాసుర పురానికి వెళ్ళి గంగిరెద్దును ఆడిస్తుండగా గజాసురుడది విని, వారిని పిలిపించి తన భవనం ఎదుట గంగిరెద్దును ఆడించమని కోరాడు. బ్రహ్మాది దేవతలు రసరమ్యంగా వాద్యాలను వాయిస్తుండగా జగన్నాటక సూత్రధారియైన హరి చిత్రవిచిత్రంగా గంగిరెద్దును ఆడించాడు.
గజాసురుడు పరమానందభరితుడై ‘ఏమి కావాలో కోరుకోండి… ఇస్తాను’ అన్నాడు. అంతట శ్రీహరి గజాసురుణ్ణి సమీపించి ‘ఇది శివుని వాహనమైన నంది, శివుణ్ణి కనుగొనడానికి వచ్చింది, శివుణ్ణి అప్పగించు’ అని కోరాడు. ఆ మాటలకు గజాసురుడు నివ్వెరపోయాడు. వచ్చినవాడు రాక్షసాంతకుడైన శ్రీహరి అని తెలుసుకున్నాడు. తనకు మరణం నిశ్చయమనుకున్నాడు. తన గర్భంలో ఉన్న పరమేశ్వరుణ్ణి ఉద్దేశించి ‘స్వామీ, నా శిరస్సును త్రిలోక పూజ్యముగా చేసి, నా చర్మాన్ని నువ్వు ధరించు’ అని ప్రార్థించాడు. తన గర్భంలో ఉన్న శివుణ్ణి తీసుకోవచ్చునని విష్ణుమూర్తికి అంగీకారం తెలియజేశాడు. అంత శ్రీహరి నందిని ప్రేరేపించగా, నంది తన కొమ్ములతో గజాసురుని ఉదరాన్ని చీల్చాడు. బ్రహ్మాది దేవతలకు వీడ్కోలు చెప్పి శ్రీహరి వైకుంఠానికి వెళ్ళగా, శివుడు నందినెక్కి కైలాసానికి వెళ్లాడు.
తన భక్తుడైన గజాసురుని కోరిక మేరకు అతడి ఉదరంలో ఉన్న పరమేశ్వరుని శ్రీమహావిష్ణువు విముక్తి కల్పిచడంతో భర్త రాకకు పార్వతి కైలాసంలో ఎదురుచూస్తోంది. శివుడి కోసం ఎదురు చూస్తూ స్నానానికి సిద్ధమైంది. స్నానానికి వెళుతూ దేహానికి నలుగుపిండిని అద్దుకుంది. పరధ్యానంలో ఆ పిండితోనే ఓ ప్రతిమను తయారుచేసింది. చూడముచ్చటైన ఆ బాలుడికి తండ్రి ఉపదేశించిన మంత్ర సాయంతో పార్వతి ప్రాణం ప్రతిష్ఠ చేసింది.
దివ్య సుందరమైన ఆ బాలుని వాకిట కాపలా ఉంచి తాను స్నానానికి వెళ్లింది. అంతలో అక్కడికి వచ్చిన శివుడిని ఆ బాలుడు అడ్డుకున్నాడు. ఆగ్రహావేశాలకు లోనైన రుద్రుడు….ఆ బాలుడి శిరస్సును తన త్రిశూలంతో ఖండించాడు. ఆ శబ్దానికి బయటికి వచ్చిన పార్వతీ దేవి, జరిగిన ఘోరం చూసి కన్నీళ్లు పెట్టుకుంది. దీంతో శివుడు…గజముఖుడి శిరస్సును తెప్పించి ఆ బాలుడికి అతికించి ప్రాణం పోసి గజాననుడు అనే నామకరణం చేశాడు. అతడి శక్తి సామర్ధ్యాలను పరిశీలించి భాద్రపద శుద్ధ చవితి నాడు గణాధిపత్యం కట్టబెట్టాడు. ఆ రోజున తనకు భక్తితో సమర్పించిన ఉండ్రాళ్లు, కుడుములు, పిండివంటలు, పండ్లను సుష్టిగా తిన్న వినాయకుడి నడవటానికి ఇబ్బందిపడుతూ కైలాసం చేరుకున్నాడు.
శివుని శిరస్సుపై ఉన్న చంద్రుడు గణనాధుని అవస్థలు చూసి ఫక్కున నవ్వాడు. రాజదృష్టి సోకితే రాళ్లు కూడా నుజ్జవుతాయని విఘ్ననాధుని ఉదరం పగిలి అందులోని ఉండ్రాళ్లు, కుడుములు బయటకు వచ్చి అచేతనుడయ్యాడు. దీంతో ఆగ్రహించిన పార్వతి దేవి.. పాపాత్ముడా నీ దృష్టిసోకి నా కుమారుడు అచేతనంగా పడివున్నాడు.. కాబట్టి నిన్నుచూసివారు పాపాత్ములై నీలాపనిందలు పొందుదురు గాక అని శపించింది.
ఋషి పత్నులకు నీలాపనిందలు:
పార్వతీదేవి చంద్రుని శపించిన సమయంలో సప్తఋషులు భార్యలతో కలసి యజ్ఞం చేస్తూ, అగ్నిదేవునికి ప్రదక్షిణం చేస్తున్నారు. అగ్నిదేవుడికి ఋషిపత్నుల మీద మోహం కలిగింది. కోరిక తీరక, శపిస్తారేమో అనే భయంతో అగ్ని క్షీణింపసాగాడు. భర్త కోరిక తెలుసుకున్న స్వాహాదేవి ఋషుల భార్యల రూపంలో అగ్నిదేవుడిని చేరింది. అగ్నిదేవునితో ఉన్నది తమ భార్యలేనని భ్రాంతి చెందిన ఋషులు, వారిని విడిచిపెట్టారు. శాపగ్రస్థుడైన చంద్రుని చూడటం వలనే ఋషుల భార్యలు నీలాపనిందలకు గురయ్యారని దేవతలు గ్రహించారు. వీరందరూ బ్రహ్మదేవునితో కలసి కైలాసానికి వెళ్లారు. మరణించిన విఘ్నేశ్వరుడిని బ్రహ్మదేవుడు తిరిగి బతికించాడు.
తర్వాత పార్వతీదేవితో ‘అమ్మా నీవు చంద్రునికి ఇచ్చిన శాపం వలన ఆపద కలిగింది. కావున శాపాన్ని ఉపసంహరించుకో’ అని కోరాడు. అప్పుడు పార్వతీదేవి ‘ఏ రోజున చంద్రుడు విఘ్నేశ్వరుడిని చూసి నవ్వాడో ఆ రోజు చంద్రుణ్ణి చూడకూడదు’ అని శాపాన్ని సవరించింది. ఆ రోజునుంచి అందరూ భాద్రపద శుద్ధ చవితి నాడు చంద్రుణ్ణి చూడకుండా జాగ్రత్తగా ఉండి, సుఖంగా ఉన్నారు. ఇలా కొంతకాలం గడిచింది.
శమంతకోపాఖ్యానం:
ద్వాపరయుగంలో ద్వారకలో నివాసం ఉన్న శ్రీకృష్ణుడిని నారదుడు కలిశాడు. కాసేపు పిచ్చాపాటి మాట్లాడాక ‘స్వామీ! ఈ రోజు వినాయక చవితి. పార్వతి శాపం కారణంగా చంద్రుని చూడకూడదు. నేను వెళ్తాను’ అని కృష్ణుడికి చెప్పి నారదుడు వెళ్లిపోయాడు. ఆ రోజు రాత్రి ఎవ్వరూ చంద్రుణ్ణి చూడకూడదని పట్టణంలో శ్రీకృష్ణుడు చాటింపు వేయించాడు. శ్రీకృష్ణుడికి పాలంటే ఇష్టం. ఆ రోజు రాత్రి శ్రీకృష్ణుడు ఆవు పాలను తాగుతుండగా పాత్రలోని పాలలో చవితి చంద్రుడి ప్రతిబింబాన్ని చూశాడు. దాంతో తనకెలాంటి అపనింద వస్తుందో అని చింతించాడు. కొన్ని రోజులు గడిచాయి. సత్రాజిత్తు సూర్యుని వరంతో శమంతకమణిని సంపాదించాడు.
రోజుకు పది బారువుల బంగారాన్ని ఇచ్చే ఆ మణిని తీసుకుని ద్వారకకు వెళ్లాడు. శ్రీకృష్ణుడు సత్రాజిత్తుకు అతిథి మర్యాదలు చేసి ఆ మణిని తనకు ఇవ్వమని కోరాడు. అందుకు సత్రాజిత్తు ఒప్పుకోలేదు. తర్వాత ఒక రోజు సత్రాజిత్తు తమ్ముడు ప్రసేనుడు శమంతకమణిని మెడలో వేసుకుని అడవికి వేటకు వెళ్లాడు. అడవిలో ఒక సింహం ఆ మణిని చూసి మాంసం ముక్క అనుకుని ప్రసేనుణ్ణి చంపింది. మణిని నోట కరచుకుని పోతూన్న సింహాన్ని జాంబవంతుడు చంపాడు.
శమంతకమణిని కొండగుహలో ఉన్న తన కూతురు జాంబవతికి ఆట వస్తువుగా ఇచ్చాడు. మరుసటి రోజు సత్రాజిత్తు తమ్ముడి మరణవార్త విన్నాడు. శ్రీకృష్ణుడే తన తమ్ముడిని చంపి శమంతకమణిని అపహరించాడని నిందించాడు. శ్రీకృష్ణుడు అది విన్నాడు. భాద్రపద శుద్ధ చవితి రోజు చంద్రబింబాన్ని చూసిన దోషంవల్ల తన మీద నింద పడిందనుకున్నాడు. శమంతకమణిని వెదుకుతూ అడవికి వెళ్లాడు. ఒక చోట ప్రసేనుడి శవం కనిపించింది. అక్కడి నుంచి సింహం అడుగులు కనిపించాయి.
అలా వెదుకుతూ వెళ్లి ఒక పర్వత గుహలోకి ప్రవేశించాడు. అందులో ఉన్న ఉయ్యాలకు కట్టిన మణిని చూసి, దానిని తీసుకుని బయటకు రాసాగాడు. వెంటనే జాంబవతి పెద్దగా ఏడ్వసాగింది. కూతురి ఏడుపు విని జాంబవంతుడు కోపంతో శ్రీకృష్ణుడిపై యుద్ధానికి తలపడ్డాడు. వారిద్దరి మధ్య ఇరవై ఎనిమిది రోజులు యుద్ధం జరిగింది. జాంబవంతుని శక్తి తగ్గిపోయింది. తనతో యుద్ధం చేస్తున్నవాడు శ్రీరామచంద్రుడని తెలుసుకున్నాడు. త్రేతాయుగంలో జాంబవంతుడు శ్రీరాముడితో యుద్ధం చేయాలని కోరాడు. ఆ కోరికను ఇప్పుడు శ్రీకృష్ణుని రూపంలో వచ్చి తీర్చాడని గ్రహించాడు.
శ్రీకృష్ణుడికి నమస్కరించి శమంతకమణితో పాటు తన కుమార్తె జాంబవతిని కూడా ఆయనకు సమర్పించాడు. శ్రీకృష్ణుడు శమంతకమణిని తెచ్చి సత్రాజిత్తుకు ఇచ్చాడు. నిజం తెలుసుకున్న సత్రాజిత్తు తనను క్షమించమని శ్రీకృష్ణుడిని వేడుకున్నాడు. తన కుమార్తె సత్యభామను ఇచ్చి వివాహం జరిపించాడు. శమంతకమణిని కూడా శ్రీకృష్ణుడికి ఇచ్చాడు.
ఆ సమయంలో అక్కడకు వచ్చిన మునులు శ్రీకృష్ణుడితో ‘మీరు సమర్థులు కనుక మీపై పడిన నిందను పోగొట్టుకోగలిగారు. మావంటి వారికి ఏది గతి?’ అన్నారు.
‘భాద్రపద శుద్ధ చవితినాడు యథావిధిగా వినాయకుని పూజించి ఈ శమంత కోపాఖ్యానాన్ని విని అక్షతలు తలపై వేసుకున్న వారికి, ఆరోజు చంద్ర దర్శనం అయినా కూడా అపనిందలు కలగవు’ అని శ్రీకృష్ణుడు చెప్పాడు. ఆ నాటి నుంచి ప్రతి సంవత్సరం భాద్రపద శుద్ధ చవితి రోజు దేవతలు, మహర్షులు, మనుషులు తమ శక్తికి తగినట్లుగా గణపతిని పూజించి తమ కోరికలు తీర్చుకుంటున్నారు. ఈ కథను చదివి గాని, విని గాని తలపై అక్షతలను వేసుకొని వినాయక వ్రతాన్ని ముగించాలి. చివరగా వినాయకుని ఎదుట వీలైనన్ని గుంజీలు తీసి, సాష్టాంగ నమస్కారాలు చేయాలి.
అవి ఏమిటంటే…
1. మాచీపత్రం 2. బృహతీపత్రం (వాకుడు)
3. బిల్వపత్రం (మారేడు) 4. దూర్వాయుగ్మం (గరికె)
5. దుత్తూరపత్రం (ఉమ్మెత్త) 6. బదరీపత్రం (రేగు)
7. అపామార్గపత్రం (ఉత్తరేణి) 8. వటపత్రం (మఱ్ఱి)
9. చూతపత్రం (మామిడి) 10. కరవీరపత్రం (గన్నేరు)
11. విష్ణుక్రాంతపత్రం 12. దాడిమీపత్రం (దానిమ్మ)
13. దేవదారుపత్రం 14. మరువకపత్రం (మరువం)
15. సింధువారపత్రం (వావిలి) 16. జాజీపత్రం (సన్నజాజి)
17. గండకీపత్రం 18. శమీపత్రం (జమ్మి)
19. అశ్వత్థపత్రం (రావి) 20. అర్జునపత్రం (మద్ది)
21. అర్కపత్రం (తెల్ల జిల్లేడు)
ఈ పత్రాలలో కొన్ని పాలు స్రవించేవి, మరికొన్ని పసరు స్రవించేవి. స్వహస్తాలతో త్రుంచేటప్పుడు వాటినుంచి స్రవించే పాలు, పసర్లు కొంచమైనా మన చర్మ రంధ్రాలగుండా శరీరంలోకి వెళ్లి రక్తాన్ని శుద్ధిచేసి, నరాలకు పుష్టిని కలిగిస్తాయి. ఆ పత్రాలను సేకరించేందుకు చాలా సమయం చెట్ల దగ్గర మొక్కల దగ్గర గడుపుతూ, అవి విడుదల చేసే ప్రాణవాయువును పీలుస్తాం.మామూలు మొక్కలు విడుదల చేసే ప్రాణవాయువు కన్న, ఓషధీ మొక్కలు విడుదల చేసే ప్రాణవాయువు మృత్యుంజయ కారకాలు కనుక ఊపిరితిత్తులు శుద్ధిపడి, శ్వాస సంబంధమైన వ్యాధుల నుంచి విడుదల పొందుతాం. ఇది ఆరోగ్య కారణం. ఏనుగు వన సంచారి. ఆకులు, అలములు దాని ఆహారం. కనుక గజముఖుడైన వినాయకుని ఆకులతోనే అర్చించాలి. ఇది భౌతిక కారణం అంతేకాక.. అవసరమున్నా, లేకపోయినా, ఏనుగు.., తన తొండాన్ని కాళీగా ఉంచకుండా ఏ తీగనో, కొమ్మనో లాగుతూంటుంది. అలాగే గజముఖుడైన వినాయకుడు మన మనో వనసంచారి. ఆయన అంకుశం లాంటి తన తొండంతో మన మనస్సులలోని కల్మష భావాలనే కలుపు మొక్కలను సమూలంగా పీకేసి, తన మోదక ప్రసాదాలతో మన బుద్ధిని పవిత్రం చేసి, ఆనందమయ మార్గంలో మనలను నడుపుతాడు. ఇది ఆధ్యాత్మిక కారణం. అందుకు కృతఙ్ఞతగా వివాయకునికి ఇష్టమైన పత్రాలతో ఆయనను పూజిస్తాం.
Auspicious Choghadiya Muhurat for Ganesha Visarjan
Morning Muhurat (Chara, Labha, Amrita) – 05:44 AM to 10:22 AM
Afternoon Muhurat (Chara) – 04:32 PM to 06:05 PM
Afternoon Muhurat (Shubha) – 11:54 AM to 01:27 PM
Night Muhurat (Labha) – 09:00 PM to 10:27 PM
Night Muhurat (Shubha, Amrita, Chara) – 11:54 PM to 04:17 AM, Sep 10
Chaturdashi Tithi Begins – 09:02 PM on Sep 08, 2022
Chaturdashi Tithi Ends – 06:07 PM on Sep 09, 2022